Het nieuws dat het Centrum voor Psychotherapie haar deuren zou moeten sluiten werd mij bekend in een gezamenlijke vergadering waar behandelaren, management en cliënten aanwezig waren op 8 maart 2022. Dat was ongeveer een maand nadat ik mijn intensieve behandeling begonnen was. Voor mij was dat een onvoorstelbare vergadering. Erop terugkijkend een moment waarbij alle moed mij weer compleet in de schoenen zonk.

Alles op alles

Allereerst zetten behandelaren alles op alles om de cliënten goed op te vangen, om er zo voor te zorgen dat de geïntroduceerde onrust behapbaar en bespreekbaar blijft. Tegelijkertijd worstelen ook zij natuurlijk met het feit dat hun werkplek over een korte tijd niet meer zal bestaan, en dat het centrum dat al enkele decennia bestaat, gesloten zal worden.

Een van de behandelclusters (normaliter bestaande uit 4 groepen van 9 cliënten, red) is ondertussen gesloten, met als gevolg grofweg een halvering van het aantal cliënten dat een behandeling volgde op het Centrum voor Psychotherapie.

Rouw

Afscheid nemen van de behandeling is iets waar individuele cliënten vaak uitgebreid bij stil staan, omdat afscheid nemen een belangrijk thema is dat iedereen tegenkomt in zijn of haar leven.

Normaal gesproken is er een heel ritueel voor het afscheid, gefocust op de vertrekkende cliënt die met nieuwverworven vaardigheden na een periode van 9 maanden intensieve therapie het ’echte leven’ weer ingaat. Dat moest natuurlijk anders verlopen nu sommige cliënten in één keer afscheid moesten nemen. Met de nieuwe omstandigheden werd er een emotioneel afscheidsritueel voor alle vertrekkende cliënten georganiseerd.

In plaats van één cliënt die ceremonieel afscheid nam van de kliniek met drie rondjes om de grote boom aan de oprijlaan, deden nu alle vetrekkende cliënten dat. Uitgezwaaid door de overgebleven cliënten en de staf. Met veel verdriet en een laatste ronde aan knuffels, afscheiden, groepsfoto’s en terugblikken, was hun intensieve behandeling klaar.

Verder is de kliniek nu niet meer een plek waar cliënten kunnen slapen. Elke behandeling is nu dag-klinisch. De overgebleven behandelcluster organiseerde hiervoor samen met de staf een afscheidsdiner, waar we samen afscheid namen van het klinische milieu en samen genoten van de laatste avond, maar ook rouwden om het feit dat dit de laatste avond zou zijn.

Verschuiving in focus

Voor veel cliënten betekent de aangekondigde sluiting dat de veilige plek waar ze zich aan hadden gehecht niet meer zal bestaan.

Voor anderen, zoals mijzelf, is de vraag vooral: hoe nu verder? Veel therapeutische sessies leggen aandacht op de aankomende sluiting. Dit is natuurlijk nodig, maar tegelijkertijd gaat het ten koste van het bespreken van thema’s die minder gerelateerd zijn aan de sluiting. Elke client reageert er weer verschillend op. Voor sommigen is het motto: ’er op of er onder’ om alsnog in de resterende tijd grote thema’s aan te pakken.

Anderen voelen zich gedemotiveerd, zich afvragend waarom ze nog zo veel moeite zouden steken in hun behandeling nu het vooral draait om de sluiting van de kliniek. Dit bespreekbaar houden op een therapeutisch productieve manier is denk ik de grootste uitdaging voor de staf, die ook nog in onzekerheid zitten over het voorbestaan van hun werk.

Leegte

Het meest tekenend voor mij is het gevoel van leegte dat nu bestaat. Het gebouw, waar cliënten normaal tussen en na sessies verblijven, is groot. Groot genoeg voor twee volle groepen, met een constante in- en uitloop van cliënten. Nu is er nog maar één groep en er is geen inloop meer van cliënten.

De stilte omschrijft het gevoel. De gangen zijn leeg, de woonkamers te groot voor de huidige groep cliënten, het normale ritme valt stil, want het Centrum voor Psychotherapie gaat dicht.

In deze blogs vertelt Jorrit over de laatste dagen in de kliniek. Jorrit heeft een behandeling in het Centrum voor Psychotherapie in Lunteren. Zorgaanbieder Pro Persona heeft aangekondigd de deuren te willen sluiten van de gespecialiseerde GGZ-kliniek vanuit financieel oogpunt. Ook wil de zorginstelling meer inzetten op ambulante zorg vanuit huis. De klinische behandelingen zijn volgens hen namelijk niet altijd kostendekkend.

Voor ons onderzoek naar de geestelijke gezondheidszorg duiken we de komende weken dieper in de gespecialiseerde GGZ: hoe kan het dat sommige specialistische klinieken sluiten of er een flinke beddenafname is? En wat zijn de gevolgen voor de cliënten? Daarover berichten we de komende tijd op onze website. Onze radio en tv-uitzending staan gepland op zondagavond 4 september.