Pointer doet onderzoek naar nepdatingsites, waar klanten per bericht betalen en door nepprofielen aan de praat worden gehouden. In Nederland zijn honderden van zulke websites actief. Na aanmelding denk je in contact te komen met andere mensen die op zoek naar liefde zijn. Maar op deze websites gaat het om talloze zogeheten chatoperators: je kletst niet met een mogelijke online date, maar met mensen die jou aan de praat moeten houden.

Hoe voorkom je dat je geld uitgeeft op deze chatplatforms? Pointer heeft tips verzameld bij de Autoriteit Consument & Markt (ACM), Fraudehelpdesk en Datingreviewsite.nl om deze dubieuze websites te herkennen.

1. Hoe betrouwbaar is het?

Veel andere gebruikers zijn je voorgegaan, dus maak daar gebruik van. Google eens op de naam van de datingsite waar je je wil aanmelden, en zoek naar ervaringen van andere gebruikers. Daarnaast kun je op Datingreviewsite.nl van duizenden Nederlandstalige sites checken welke ervaring andere gebruikers hebben.

Daarnaast bestaat het Keurmerk Veilig Daten. Op moment van schrijven zijn daar vijf datingsites bij aangesloten: Lexa, Parship, Match4Me, 50plusMatch en 4Match. Dat betekent niet dat je daar nooit een nepprofiel zult tegenkomen, maar wel dat zij bereikbaar zijn voor klachten en zich inzetten tegen oplichterij in deze sector. Op deze websites kun je dus relatief veilig daten, en ben je in geval van misleiding iets beter beschermd dan op een onbekende datingsite.

2. Lees de kleine letters

Zodra je op een datingsite komt, kun je allereerst goed letten op de teksten onderaan de website en in pop-ups. Als het over een chatplatform met nepprofielen gaat, dan staat daar vaak iets geschreven zoals 'fictieve profielen', 'entertainmentdoeleinden' en dat het niet mogelijk is om fysieke afspraken te maken.

Reken er overigens niet op dat deze websites jou altijd met opvallende teksten waarschuwen. In het slechtste geval vind je op de voorpagina geen enkele waarschuwing. Bekijk dan ook even de algemene voorwaarden, en zoek naar bovenstaande termen.

3. Betalen per bericht

Het verdienmodel van deze websites is eenvoudig: je betaalt per verzonden bericht. Voor de chatoperators is het de uitdaging om jou zo lang mogelijk aan de praat te houden.

Let dus extra goed op zodra je op een website komt waar je per bericht betaalt. Het is niet gezegd dat je daar per definitie alleen maar nepprofielen tegenkomt. Sommige websites beweren dat je met zowel echte als nepprofielen kunt praten. Maar het risico dat je in een nepprofiel trapt, is een stuk hoger dan op een website waar je bijvoorbeeld een vaste abonnementsprijs hebt.

4. Te mooi om waar te zijn

"Profielen en reacties zijn vaak te mooi om waar te zijn (en dus niet waar)", zegt de ACM over deze nepprofielen. Je hebt nog nauwelijks je datingprofiel ingericht en je wordt al door meerdere personen aangesproken. En in die gesprekken worden ontzettend veel complimenten uitgedeeld. Jouw gesprekspartner gaat ook overal in mee. Het maakt niet uit wat het onderwerp is: alles is leuk en aardig.

Het is een van de veelgebruikte tactieken die chatoperators toepassen. Eigenlijk ben jij als klant de baas over het gesprek. Het lijkt erop dat jullie beiden van exact dezelfde dingen houden. En zodra je over seks begint, gaat de ander daar moeiteloos in mee.

Daarnaast sturen deze nepprofielen je regelmatig herinneringsberichten. Als je even een dag niet reageert, proberen ze je weer met een 'spontaan' berichtje naar de website te lokken. En je zult merken dat de relatie enorm snel ontwikkelt. Elke dag wordt het gesprek iets intiemer. Als je het vermoeden hebt dat je op zo’n website weinig moeite hoeft te doen om een enorm intieme relatie op te bouwen, wees dan wantrouwig.

5. Bijna altijd een vraag

Waar je het gedrag van chatoperators ook aan kunt herkennen, is dat ze bijna altijd een vraag stellen. Dat is namelijk de beste manier om jou in het gesprek betrokken te houden. Bij langere berichten zullen ze zelfs meerdere vragen stellen.

Hoe was je dag? Vind jij het ook zo leuk om met elkaar te blijven chatten? En hoe zou jij iemand zoals mij verrassen op een eerste date? Op die manier geef je een klant altijd een haakje om over zichzelf te blijven praten. De nepprofielen zullen soms ook (verzonnen) persoonlijke details over zichzelf in zo’n gesprek vermelden om het geloofwaardig te houden. Maar eigenlijk willen ze vooral dat jij iets terug schrijft. Want dat levert geld op.

6. Uitstellen en afhouden

Hoe intiem de online relatie ook lijkt te zijn, het gaat je nooit lukken om een fysieke afspraak te maken. Chatoperators worden expliciet verboden om de woorden 'afspraak', 'date' of 'ontmoeten' te gebruiken. Daarnaast moeten ze talloze smoesjes bedenken om klanten om de tuin te leiden. Druk op het werk, een dubbele afspraak, of een noodgeval met een vriend(in) of familielid zijn veel gebruikte excuses.

Wat ook opvalt, is dat jouw gesprekspartner per se op de betaalde website wil blijven kletsen. "Lieverd, het kost mij ook geld. Maar ik heb in het verleden al vervelende ervaringen gehad, dus zullen we op dit veilige platform blijven kletsen tot we elkaar iets beter kennen?" Telefoonnummers of mailadressen uitwisselen heeft geen enkel nut. De chatoperator verdient geen geld als het gesprek ergens anders plaatsvindt.

7. Reverse image search

Krijg je het vermoeden dat je met een nepaccount te maken hebt? Bedenk dan dat de profielfoto ergens vandaan moet komen. Soms worden ze via legitieme diensten gekocht: een datingwebsite koopt dan een pakket foto's van een model om ze op de site te mogen gebruiken. Maar enkele websites halen hun profielfoto’s van sekswerkers, Instagram-influencers of wraakpornowebsites.

Je kunt met reverse image search zoeken of afbeeldingen ook ergens anders op internet zijn gepubliceerd. Bij een echt persoon kan dat bijvoorbeeld op zijn/haar socialmedia-profielen zijn. En bij een nepaccount kom je al snel terecht bij websites die met seks te maken hebben.

Via Google Images en de Russische zoekmachine Yandex Images kun je een afbeelding selecteren om op te zoeken. Ook kun je daar een browser plugin voor gebruiken, zoals InVid Fake News Debunker.

8. Schakel familie en vrienden in

Mocht je na al deze tips toch nog twijfelen, dan heeft de Fraudehelpdesk nog een extra tip: "Praat met je vrienden en familie over je datingpartner. Anderen horen de alarmbellen namelijk wél." Volgens de Fraudehelpdesk is dat niet alleen belangrijk om misleiding te herkennen. Zo loop je ook minder risico om geïsoleerd te raken, en daardoor makkelijker te beïnvloeden door de chatoperator.

Ben je er ingetrapt?

Ben je gaan twijfelen aan de echtheid van het profiel waarmee je aan het chatten bent? Dit is wat je kunt doen:

• Een melding doorgeven bij de Fraudehelpdesk. Hoe meer meldingen daar binnenkomen, hoe meer prioriteit het onderwerp krijgt binnen opsporingsdiensten. Daarnaast kunnen medewerkers je doorverwijzen naar andere nuttige instanties.
• Een melding doen bij de ACM Consuwijzer. Ook in dit geval zullen meer meldingen het onderwerp hoger op de agenda zetten. In 2018 heeft de ACM actie ondernomen tegen The Right Link B.V., een bedrijf dat via meerdere datingwebsites klanten had misleid. Het bedrijf moest 9 miljoen euro compensatie betalen aan ruim 37 duizend klanten.
• Als je het idee hebt dat jouw bijzondere persoonsgegevens (denk aan medische gegevens, religie, seksuele voorkeuren, naaktfoto’s, etc.) door de website zijn opgeslagen en gebruikt, dan kun je daarvan een melding doen bij de Autoriteit Persoonsgegevens.
• Hoewel je je niet altijd direct een slachtoffer voelt, kan zo’n ervaring op lange termijn misschien wel gevolgen hebben. Je kunt contact opnemen met Slachtofferhulp Nederland als je denkt hulp nodig te hebben.
• Op Datingreviewsite.nl kun je een recensie achterlaten om andere gebruikers te waarschuwen. Ook kun je daar op voorhand checken wat andere gebruikers over een datingsite zeggen.