“Iedereen moet uiteindelijk een eigen keuze maken over hoeveel uren hij of zij wil werken. Maar wat je vaak ziet, en dat vind ik eigenlijk heel fascinerend aan de situatie in Nederland, is dat het een soort vanzelfsprekendheid is geworden. Veel vrouwen hebben kleine contracten en eigenlijk wordt dat helemaal niet ter discussie gesteld.”

Toen Wieteke Graven in haar vorige baan als consultant bij McKinsey onderzoek deed naar de positie van vrouwen op de Nederlandse arbeidsmarkt, viel het haar op dat in de sectoren waar relatief veel vrouwen werken, het meest deeltijd gewerkt wordt én de grootste personeelstekorten zijn. Ze vroeg zich af: waarom wordt personeel in sectoren als de zorg en het onderwijs niet gestimuleerd om meer uren te werken? Met een simpele rekensom kwam ze erachter dat als vrouwen met deeltijdbanen in de zorg en het onderwijs gemiddeld één uur meer zouden werken, de tekorten in deze sectoren zijn opgelost.

Zorg en onderwijs

Met haar stichting ‘Het Potentieel Pakken’ probeert ze nu zelf vrouwelijke werknemers in de zorg en het onderwijs hiertoe aan te zetten. Vaak is het vanzelfsprekend dat vrouwen daar parttime werken, ziet Graven. “Om je een voorbeeld te geven: als je afstudeert in de zorg dan is het best normaal om te beginnen op een contract van 28 uur. Dan denk je, het zijn jonge mensen. Willen die niet een huis kopen? Een hypotheek? Maar het is niet vanzelfsprekend dat zij op een groot contract beginnen.”

Met Graven bezoeken we ’s Heeren Loo, een grote zorginstelling die mensen helpt met een verstandelijke beperking. Het is één van de zorginstellingen waar de stichting een project is begonnen en managers ondersteunt om het gesprek aan te gaan met werknemers over meer uren werken. Het project is succesvol: 40 procent van de medewerkers geeft aan meer te willen werken en de eerste contractuitbreidingen zijn gerealiseerd.

Bewuste Keuze

De keuze om parttime te werken is dan ook vaak niet weloverwogen gemaakt, ziet Graven: “We willen dat mensen een bewuste keuze maken en niet dat het per ongeluk zo is gegroeid.” Door het gesprek aan te gaan met de zorgmedewerkers probeert ze te achterhalen wat vrouwen nodig hebben om wel meer te werken, maar probeert ze ook te laten zien wat het hen kan opleveren. “Ik denk dat er heel veel voordelen zitten aan de uitgebreidere contracten. Natuurlijk voor je inkomen nu, voor je pensioen later maar ook voor je kansen op de arbeidsmarkt.”

Ze hoopt dat vrouwen zich meer bewust zijn van hun financiële positie, en daar rekening mee houden bij het aantal uren dat ze werken. De helft van de vrouwen is namelijk niet financieel onafhankelijk. “2 miljoen Nederlandse vrouwen verdienen niet meer dan 1400 euro in de maand. Dat heeft natuurlijk implicaties voor hun zelfstandigheid. Niet alleen voor zichzelf, maar ook voor hun gezin. Bijvoorbeeld als een partner komt te overlijden en bij een scheiding. De Nederlandse verzorgingsstaat wordt steeds beperkter en dat betekent ook dat je niet je leven lang nog door je ex-man wordt betaald.”

“Als je kijkt naar het aantal gewerkte uren door Nederlandse vrouwen dan staan we onder aan de ranglijst in Europa. Gemiddeld werken vrouwen in Nederland 27 uur. Het gemiddelde contract in de zorg is 23,6 uur. We weten ook dat de salarissen in de zorg over het algemeen niet de hoogste zijn. En dat maakt dat veel vrouwen dus niet financieel onafhankelijk zijn.”

Geen deeltijdprinsesjes

Met haar stichting probeert Graven het probleem aan te pakken door met concrete oplossingen te komen. Ze stoort zich eraan dat het discussie over het onderwerp zo verhard is, dat juist dáár weinig over gepraat wordt. “Ik denk dat we op dit moment beland zijn in een debat waarin termen gehanteerd worden zoals deeltijdprinsesjes. De Nederlandse vrouw is niet lui, en ik denk dat met die toon geen enkele vrouw meer gaat werken. Wij proberen met onze organisatie de toon van het debat te veranderen en gewoon te kijken naar alle kansen die er liggen. Laten we het vrouwelijke talent op de arbeidsmarkt ook eens optimaal gaan inzetten. Dat heeft voordelen voor vrouwen zelf, dat heeft voordelen voor sectoren in de zorg en het onderwijs waar ze zitten te schreeuwen om mensen. En uiteindelijk heeft het daardoor ook weer voordelen voor onze economie.”

Uitzending

Wieteke Graven is 22 maart in onze uitzending te zien over het vrouwenquotum. Om 22.15 uur op NPO2.