Voor ons onderzoek Klimaatconflict in de polder onderzoeken we of kernenergie potentie heeft in Nederland. En of het een serieus alternatief is voor windmolens. Want beide vormen van energieopwekking zijn CO2-arm en kunnen dus helpen om klimaatverandering tegen te gaan.

Wie vanaf de dijk bij Oudeschip richting het wad kijkt, ziet in de verte een rij windmolens staan met daarachter de rookpluimen van de grootste uitstoter van CO2 van Nederland: de kolencentrale van RWE. Grijze en groene stroom, ‘oud’ en ‘nieuw’ naast elkaar. Het kabinet wil van die kolen af, maar het windpark wordt fors uitgebreid. Twee ontwikkelingen die Van der Lijke van harte steunt.

Aardbevingsschade

Net voor ons gesprek is de inspecteur die de aardbevingsschade op kwam nemen vertrokken. Vijf uur lang heeft hij haar huis geïnspecteerd op scheuren en verzakkingen door de gaswinning. Ze ondervindt de gevolgen van de fossiele economie dagelijks maar maakt zich vooral druk om de toekomst van haar kinderen. ‘Ik heb hier twee jonge kinderen – ik wil graag dat zij ook een toekomst hebben en kunnen genieten van deze planeet.’

Kolencentrale

Het is niet dat Van der Lijke alles maar best vindt wat er gebeurt in haar achtertuin. Toen tien jaar geleden na jarenlang getouwtrek over milieuvergunningen werd begonnen met de bouw van de kolencentrale in de Eemshaven besloten zij en haar man prompt hun huis te verkopen.

‘De stress die mensen vrezen vanwege windmolens, die hebben wij juist gehad vanwege die kolencentrale. Vooral het feit dat er doorgebouwd werd ondanks dat de milieuvergunning nog niet rond was, stak haar. Ze ging met enkele dorpsgenoten demonstreren bij de bouwplaats. Vita: ‘We stonden daar met twintig man, we werden gewoon uitgelachen door de Duitse bouwvakkers.'

De centrale is de grootste uitstoter van CO2 in Nederland met 8,3 megaton, of 8,3 miljard kilo CO2 per jaar. ‘Er wordt daar voor een kleine 3 miljoen auto’s aan uitlaatgassen uitgestoten, achter ons huis.’

Toch besloot Van der Lijke uiteindelijk het tekoopbord weer uit de tuin te halen. Niet omdat ze zich had neergelegd bij de nieuwe kolencentrale, maar omdat niemand haar huis wilde hebben. ‘Het heeft twee jaar te koop gestaan, er is drie keer iemand geweest.’

‘Wind heeft de toekomst’

Inmiddels, tien jaar later, zijn er weer nieuwe energieplannen. En ditmaal nog een stuk dichter bij haar huis, in de polder aan de andere kant van de dijk. En nu staat ze niet op de barricade maar omarmt ze de plannen van harte. ‘Ik vind windenergie gewoon de toekomst hebben, wind en zon, hernieuwbare bronnen, daar moeten we als mensheid in investeren.’

‘Ik ben opgegroeid bij Bourtange, een klein dorpje tegen Duitsland aan. Daar stond 25 jaar geleden die hele Duitse grens al vol met windmolens. Ik dacht als kind al: waarom zetten wij die niet ernaast? Ik was verbaasd dat daar zo’n discussie over was.’

Overigens denkt niet iedereen in Oudeschip er zo over. Sommige inwoners vrezen bijvoorbeeld het uitzicht of een waardedaling van hun huis. Maar de weerstand is hier beduidend minder groot dan we met De Monitor eerder bij andere windparken tegenkwamen. Zoals bij het windpark in de Drentse Veenkoloniën:

Een deel van de verklaring zit hem wellicht in het feit dat de inwoners van Oudeschip mee zullen delen in de opbrengst van het park. Twee molens zijn, na actief lobbywerk van de bewonersvereniging, aan het dorp toegewezen. Zij mogen de opbrengst verdelen, bijvoorbeeld om het dorpshuis op te knappen. Uit meerdere onderzoeken blijkt dat wie meedeelt in de opbrengst van windmolens minder overlast ervaart.

Een kerncentrale in de Eemshaven?

De nieuwe windmolens staan er nog niet of er laait alweer een nieuwe discussie op die de bewoners van Oudeschip aangaat: die over kernenergie. VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff wil een debat voeren hierover omdat kernenergie, net als wind en zon, CO2-neutraal is. De Eemshaven is, naast het Zeeuwse Borssele en de Maasvlakte bij Rotterdam, één van de aangewezen gebieden voor een eventuele nieuwe kerncentrale. Van der Lijke heeft er niets mee.

‘Ik weet ook wel dat kernenergie meer oplevert in verhouding, maar ik denk dat je moet inzetten op de natuurlijke bronnen van energie die we hebben. We moeten inzetten op nieuwe technieken. Als we duizenden jaren vooruit kijken, waar heeft onze soort, onze planeet dan het meeste aan? Ik denk dat de gevolgen van kernenergie dan te groot zijn. De lange leeftijd van het kernafval en het feit dat er al meerdere keren wat gebeurd is met een kerncentrale toont voor mij wel aan dat dit niet de juiste weg is. We moeten niet nu met z’n allen achterover leunen en zeggen: ‘Met kernenergie redden we het ook wel'.’