Luchthavens breiden uit. Niet voor lang als het aan de omwonenden van de vliegvelden ligt. Vorige week deden zij samen met milieuverenigingen en betrokken academici een landelijke oproep. Zij sporen het kabinet aan naast geluidshinder ook de milieubelasting door vliegverkeer mee te nemen in de overweging luchthavens uit te breiden.

Tot nu toe is er vooral veel aandacht voor de uitbreiding van Schiphol en de opening van Lelystad Airport. Maar hoe zit het met de regionale vliegvelden? We bellen met een aantal tipgevers uit ons onderzoek Overlast vliegtuigen.

Eindhoven Airport

‘Klein is Eindhoven Airport niet. Het is na Schiphol het grootste vliegveld van Nederland,' laat Bas Thijs ons telefonisch weten. Hij woont in Eindhoven en heeft last van de vliegtuigen. ‘Je wordt er wakker van. Het begon toen ze twee jaar geleden meer zijn gaan vliegen vanaf Eindhoven Airport.’

Volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) lag het aantal vluchten in 2010 nog op rond de 16.000, maar sindsdien is het aantal verdubbeld. Als het aan het kabinet ligt, wordt dat de komende jaren alleen maar meer: tot 2020 mag Eindhoven Airport groeien tot 43.000 vliegbewegingen per jaar. Hoeveel de luchthaven daarna mag groeien is nog onduidelijk, maar er ligt zelfs een voorstel met 100.000 vluchten per jaar.

Behalve geluidhinder, heeft Thijs ook last van stof. Of het echt van vliegtuigen komt, kan hij niet bewijzen. ‘Het stof is de laatste jaren wel meer geworden. Sinds de vliegroutes in 2016 veranderd en uitgebreid zijn, zit de tuin en ook onze kamers veel meer onder het stof. Dat kan niet gezond zijn. Het zwarte stof is een beetje vettig en het kleeft. Als ik het raam open heb staan, komt het ook naar binnen. Dan zit het zelfs op mijn tandenborstel.’

Rotterdam The Hague Airport

Ook omwonenden van Rotterdam The Hague Airport maken zich zorgen over hun gezondheid. Bewoners Bé Bosman en Richard Abbenhuis vragen zich af: ‘We zien dat de tuinmeubels en raamkozijnen zwart zijn. Tegelijkertijd wordt er een snelweg aangelegd en wil het vliegveld uitbreiden. Wat ademen we allemaal in?’

Het totale aantal vliegbewegingen van en naar Rotterdam The Hague Airport is bijna 50.000, blijkt uit cijfers van het CBS van vorig jaar. ‘Ze willen dat gaan verdubbelen. Twee jaar geleden dachten we nog: ‘Hé we worden wakker van die vliegtuigen’. Eerst was het alleen geluidsoverlast, maar nu zijn er ook zorgen over fijnstof. Ook omdat hier in Rotterdam onderzoek gedaan is naar fijnstof in het algemeen, waaruit blijkt dat het effect kan hebben op de hersenen van een ongeboren vrucht,' aldus Bosman.

Zelf fijnstof meten

Samen met andere omwonenden hebben Bosman en Abbenhuis het initiatief genomen het Burgermeetnet Luchtkwaliteit op te zetten. In de verschillende wijken aan de noordrand van Rotterdam staan in totaal ongeveer dertig meetpalen. ‘We meten fijnstof en stikstof. Ultrafijnstof nog niet, want die sensoren zijn heel erg duur. De overheid meet dat soort dingen hier niet. Ze zouden dat zelf moeten doen, maar rond regionale luchthavens wordt daar helemaal niks aan gedaan.’

Fijnstof in onze lucht komt voor een derde van de sector verkeer en vervoer, zo blijkt uit cijfers van het CBS. Vliegverkeer zorgt daarbinnen voor een klein aandeel, wegverkeer voor het grootste. Vliegtuigen stoten wel veel ultrafijnstof uit, een hele kleine variant. Dat gebeurt bij het opstijgen, landen en het taxiën. Momenteel wordt rond Schiphol door het RIVM de hoeveelheid ultrafijnstof in de leefomgeving gemeten en gekeken wat de langdurige gezondheidseffecten zijn.

Definitieve resultaten van het meetnet in Rotterdam zijn er nog niet. ‘We hebben minimaal één jaar nodig om conclusies uit de metingen te trekken.’ Tot die tijd willen Bosman en Abbenhuis vooral bewustwording creëren. ‘Dat we kunnen aantonen dat er wel degelijk iets aan de hand is. Eerst kijken wat het doet met de gezondheid van mensen en luisteren naar de vragen die er zijn. Het einddoel is dat je niet naar groei maar naar krimp (van het vliegveld red.) gaat werken.’