De Immigratie en Naturalisatiedienst (IND) stelde zich jarenlang op het standpunt dat de zusjes en hun moeder in Griekenland asiel aan moesten vragen omdat ze daar de EU waren binnengekomen. Volgens de zogenoemde Dublinverordening is het land waar een asielzoeker Europa binnenkomt verantwoordelijk voor de opvang.

Hun vader, Mostafa, verbleef echter al in Nederland. Hij was volgens Wegelin als eerste, in 2015, gevlucht uit Syrië “omdat hij een veilige plek voor zijn dochters zocht, zonder bombardementen, zonder IS die de macht had gegrepen in hun stad.”

Mostafa kreeg een verblijfsvergunning maar zijn verzoek om gezinshereniging werd afgewezen. Toen volgens Wegelin de “bommen bleven neerregenen” hadden de zusjes geen andere keus dan “om zelf (te voet en met een smokkelaar) te vluchten. En omdat zij tijdens die vlucht in Griekenland verbleven werd hen tegengeworpen dat zij daar asiel hadden moeten krijgen en daar hadden moeten blijven omdat het daar veilig is.”

Hoewel de IND in augustus 2021 in hoger beroep door de Raad van State in het ongelijk werd gesteld, bleef een nieuwe beslissing uit. Tot in april dit jaar de zaak begon te schuiven. In een brief aan Wegelin schreef de IND: “Na nadere bestudering van het dossier van verweerders en intern beraad is besloten over te gaan tot een behandeling van de aanvragen, waarbij aan eisers niet langer zal worden tegengeworpen dat zij door Griekenland zijn erkend als vluchteling en in het bezit zijn gesteld van een verblijfsvergunning aldaar.”

Op 19 maart 2022 publiceerden wij dit artikel over Dalal en haar zusjes:

Syrisch gezin met jonge kinderen al maanden in onzekerheid na winnen hoger beroep

Een timide jongedame verschijnt voor mijn scherm. De 19-jarige Dalal uit Syrië verblijft samen met haar zusjes, broertje en ouders al jaren in een kamer van een asielzoekerscentrum (AZC). Onzekerheid beheerst hun leven, want in hoger beroep hebben zij een half jaar geleden gelijk gekregen, maar de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), oftewel de staatssecretaris, komt niet met een nieuwe beslissing over hun asielaanvraag. We spreken Dalal voor ons onderzoek naar het vreemdelingenbeleid in Nederland.

“De redelijkheid is ver te zoeken”, stelt hun advocaat Barbara Wegelin. Zij staat het gezin al jaren bij en maakt zich vooral zorgen over de meisjes Dalal (19), Fatima (15) en Athinaat (10): “Zij hebben zoveel gruwelijke dingen meegemaakt.” Dalal probeert zo goed mogelijk haar ‘gewone’ leven te leiden buiten het AZC-terrein van Sweikhuizen. Ze doet een opleiding zorg en welzijn op mbo-niveau, loopt stage bij een zorginstelling en haalt de hoogste cijfers van de klas. Dalal: “Ik wil gynaecoloog worden.”

Hoger beroep gegrond verklaard

Hoe vaak de IND en hoe vaak de vreemdeling in hoger beroep gaat tegen uitspraken van de rechtbank is bij ons nog niet bekend. Die vraag staat uit bij de Raad van State. Wel is bekend dat in 62 procent van de keren dat de IND in hoger beroep gaat, dit gegrond wordt verklaard. Een groot verschil met de vreemdeling, bij wie maar 4 procent van de zaken gegrond worden verklaard in hoger beroep. Daarom zou je kunnen stellen dat het opvallend is dat het hoger beroep van de advocaat van de familie Alwa door de Raad van State op 26 augustus 2021 gegrond is verklaard.

Waartegen ging advocaat Barbara Wegelin dan in beroep? Wegelin vertelt: “Op 27 februari 2020 is de asielvergunning van Mostafa Alwa (vader van Dalal, red.) ingetrokken omdat hij al bescherming zou krijgen in Griekenland. Datzelfde gold voor de dochters. In dit land waren zij als eerste aangekomen na hun vlucht uit Syrië (volgens de Dublinverordening is het land waar de vluchteling als eerste aankomt verantwoordelijk, red.) Vader had een ‘passeerderspas’ moeten aanvragen toen hij daar aankwam 6 jaar geleden. Zijn gezin is hem later nagereisd. Zij zijn 2 jaar in Griekenland verbleven.”

Griekenland

Advocaat Wegelin heeft van de dochters en moeder begrepen dat ze in Griekenland op straat hebben geleefd. Hun vader zou daarom vanuit Nederland, waar hij inmiddels een tijdelijke asielstatus had gekregen, naar Griekenland zijn gereisd om een onderkomen voor zijn gezin te zoeken. Hij vond een appartement waar ook andere vluchtelingen woonden. Er waren geen voorzieningen en zijn dochters konden al die tijd niet naar school. Maar het was in ieder geval iets. Moeder Batoul Alrajaab was op dat moment zwanger. Hij kon haar naar Nederland halen zodat ze daar veilig kon bevallen. Zijn dochters moesten achterblijven. De oudste, Dalal, was toen 14 jaar oud en de jongste, Athinaat, was toen 5 jaar oud.

Nog even een stap terug in de geschiedenis. Let wel: uit het processtuk kunnen we opmaken wat het verhaal van de familie Alwa zou zijn. Hiervoor kunnen wij zelf geen bewijzen vinden. Vader Mostafa Alwa vluchtte dus 6 jaar geleden uit Syrië voor de oorlogssituatie daar. Hij reisde via Griekenland naar Nederland. Daar kreeg hij een asielvergunning voor bepaalde tijd en een woning. In Syrië liet hij een samengesteld gezin achter. Zijn oudste dochter Dalal kreeg hij met zijn eerste echtgenote met wie hij niet meer samen is. Hij hertrouwde en kreeg nog twee dochters: Fatima en Athinaat. Hun moeder overleed in het kraambed van Athinaat. Hij hertrouwde opnieuw met Batoul Alrajab. Zij nam de zorg voor de drie meisjes op zich. En dat is ook de vrouw met wie hij nu in een AZC in Nederland verblijft. Inmiddels hebben zij samen nog 3 kinderen gekregen, van wie 2 kinderen zijn geboren in een asielzoekerscentrum., De jongste is 1 jaar oud.

Bang

Terug naar de periode in Griekenland waar de meisjes achterbleven. Advocaat Wegelin vervolgt: “Omdat Mostafa 2 maanden uit Nederland was weggeweest om zijn gezin in Griekenland te helpen, was zijn tijdelijke woning door de gemeente weer in beslag genomen. Hij kwam in een asielzoekerscentrum terecht.” In het processtuk is te lezen dat de dochters ondertussen in Griekenland het niet goed hadden. Een Syrische vluchteling zou zich over hen ontfermen, maar die was vertrokken en had de meisjes achtergelaten. Ze werden door de politie onbegeleid door een onvolwassene aangetroffen en meegenomen naar het politiebureau. Op dat politiebureau werden de meisjes opgesloten in een ruimte met twee2 meerderjarige mannen die, naar later bleek, drugs bij zich hadden. De meisjes waren bang en moesten veel huilen. De mannen maakten veel kabaal. De politie kwam met getrokken wapens de ruimte in en nam de drugs in beslag. De meisjes mochten hun vader bellen. Hij is onmiddellijk naar Griekenland gereisd en heeft zijn dochters opgehaald.

Toen de IND besloot dat het gezin terug moest naar Griekenland om daar hun asielprocedure voort te zetten, ging advocaat Wegelin in hoger beroep. “De IND heeft geen enkel oog voor wat zij als gezin in Griekenland hebben meegemaakt. Ze sluiten hun ogen voor de afschuwelijke omstandigheden waaronder vluchtelingen daar moeten leven en zeggen: ‘dien maar een klacht in in Griekenland’. Over de rug van kleine kinderen. Die daarmee veroordeeld worden tot een leven op straat.” De rechtbank verklaarde dat beroep op 21 juli 2020 ongegrond. Daartegen ging Wegelin weer in beroep, ditmaal bij de Raad van State. Die verklaarde dat beroep gegrond vanwege de omstandigheden in Griekenland en de kwetsbaarheid van het gezin.

Hoop

“Maar we zijn inmiddels maanden verder en er is geen nieuw besluit genomen door de IND, dus het gezin weet nog steeds niet waar ze aan toe zijn. De procedure duurt nu al zo lang. De asielaanvragen van de drie oudste meisjes zijn van 4 juli 2018. Ze hebben al in vijf verschillende asielzoekerscentra gewoond en moeten steeds opnieuw begonnen. Terwijl, het gaat hier om getraumatiseerde mensen, die we moeten beschermen en helpen.” De vader Mostafa en moeder kunnen geen opleidingen volgen of werken, zolang ze geen status hebben. En voor de kinderen is vooral het vele verhuizen van AZC naar AZC ingewikkeld. Daarover vertelt Dalal: “Hoe kan ik vrienden maken als ik steeds moet verhuizen? We proberen positief te blijven door veel naar buiten te gaan en als familie met elkaar te zijn. We hebben geen andere keuze. Ons land is stuk. We zeggen vaak tegen elkaar: ‘Het komt goed’.” Terwijl ik met Dalal videobel laat ze af en toe de vrolijk lachende baby, haar zusje Amira, zien. Zij is geboren in het AZC, net als haar zusje Sarah van bijna 4 jaar oud.. “De baby maakt ons blij en geeft ons hoop.”

Wegelin is inmiddels het wachten zat: “De IND is meer geïnteresseerd in gemier over het feit dat Griekenland vluchtelingen in theorie ook menswaardig zou moeten opvangen, terwijl het evident is dat dat niet gebeurt in de praktijk. Houd je vooral bezig met het feit dat Griekenland zijn EU verplichtingen niet nakomt, maar houd een gezin niet 4 jaar lang in gijzeling.”

We vragen de staatssecretaris om wederhoor, maar die verwijst ons door naar de IND. Woordvoerder Mijke Bol verwijst door naar een Kamerbrief hierover:

In Griekenland is een verslechterde situatie ontstaan voor statushouders. Daarom heeft de staatssecretaris besloten dat er eerst onderzoek gedaan moet worden naar de situatie in Griekenland, voordat besloten kan worden op asielaanvragen die in Nederland gedaan zijn door vreemdelingen die al een beschermde status hebben in Griekenland. De IND heeft de opdracht gekregen om de beslistermijn in deze zaken met negen maanden te verlengen op grond van artikel 42, vierde lid, onder a, van de Vreemdelingenwet 2000. Het kan voor de vreemdelingen in kwestie heel vervelend zijn dat zij geruime tijd op een beslissing op hun asielaanvraag moeten wachten.

Meer weten over dit onderwerp? Bekijk hier de uitzending 'Hoe menselijk is ons vreemdelingenbeleid?'