Vrijwilligers mogen paracetamol geven aan hospicegasten die niet lang meer te leven hebben. Toch is dat niet altijd een goed idee, vinden sommige zorgprofessionals. ‘Vrijwilligers weten niet of iemand twee uur eerder ook een pilletje heeft gehad en wat er op de medicijnlijst staat.’
‘Ik krijg die paracetamol niet weg met water. Maar met vla slik ik hem zo door,’ aldus een gast van het hospice Lansingerland in het Zuid-Hollandse Bergschenhoek. Vrijwilligers regelen een bakje vla en helpen de verpleegkundige waar nodig. Maar zelf medicatie geven, dat mogen ze niet, althans niet in dit hospice. ‘Nee, zeker niet. Wij weten niet welke medicijnen ze krijgen en we geven zelfs geen paracetamolletje,’ legt zorgvrijwilliger Henny uit aan onze presentator Teun van de Keuken tijdens een bezoek aan het hospice afgelopen week.
‘Niet voor opgeleid’
Nederland telt ongeveer 260 hospices en palliatieve afdelingen in zorginstellingen. Met name de low-care hospices – ook wel bijna-thuis-huizen genoemd – houden zich draaiende met behulp van vrijwilligers.
In Lansingerland werken zo’n 70 vrijwilligers en er zijn dag en nacht verpleegkundigen aanwezig (iets dat niet altijd het geval is in een bijna-thuis-huis). Het hospice stelt duidelijke regels voor wie wel en niet medicatie mag toedienen. Ook als het om paracetamol gaat, hoewel dat niet in elk hospice het geval is, zo blijkt uit diverse berichten die De Monitor afgelopen weken ontving.
Anonieme bronnen melden dat vrijwilligers medicatie geven zoals de sterke pijnstiller oxycodon of zelf de morfinepomp bedienen. Het gaat dan om zware pijnbestrijding. Maar het geven van paracetamol is wellicht een ander verhaal, kan dat echt kwaad?
In de thuissituatie geeft een familielid of mantelzorger vaak ook paracetamol. ‘Dat is iets anders, hier heb je je bevoegdheden,’ vertelt vrijwilliger Henny. ‘Wij verschonen, helpen met wassen, daar hebben we onze opleiding voor gehad. Maar wij doen geen medische handelingen, want daar zijn we niet voor opgeleid.’
Vrijwilligers weten niet of iemand twee uur eerder ook een pilletje heeft gehad of wat er op de medicijnlijst staat
Zorgcoördinator Brigitte de Jong van hospice Lansingerland legt verder uit waarom ze een strikte scheiding hanteert: ‘Verpleegkundigen zijn professioneel opgeleid, ze hebben contact met de huisarts en weten wat iemand nodig heeft. Vrijwilligers weten niet of iemand twee uur eerder ook een pilletje heeft gehad of wat er op de medicijnlijst staat.’
‘Een stap te ver’
De Monitor legde de vraag voor aan Jan Klein, hoogleraar patiëntveiligheid aan de TU Delft. ‘Het hangt er vanaf. Als de paracetamol uitgereikt is door een verpleegkundige en de patiënt kan ‘m zelf niet innemen, is het goed als de vrijwilliger helpt. Maar als een vrijwilliger zelf de beslissing neemt en hem vervolgens ook geeft, dan gaan we een stap te ver.’
Op zich heeft paracetamol geen risico, alleen in combinatie met morfine wel
En dat is vanwege de complexiteit van pijnbestrijding, benadrukt Klein. ‘Bij bepaalde patiënten wordt paracetamol gegeven als totaal van de pijnbestrijding, een samenspel tussen paracetamol-achtige stoffen en morfine. Op zich heeft paracetamol geen risico, alleen in combinatie met morfine wel. Als die paracetamol onvoldoende effect heeft moet je weten wat je moet doen, dat is specialistenwerk.’
Nieuwsbrief
Wil je op de hoogte gehouden worden van dit onderzoek? Meld je dan hier aan voor ons onderzoek naar de kwaliteit van zorg in hospices en we sturen je elke twee weken de nieuwste artikelen.
