‘Het is hoog tijd voor een serieuze opknapbeurt voor deze wet die mensen aan een baan moet helpen die anders niet aan het werk komen. Zelfs goedwillende bedrijven lopen vast op de starre regels,’ dat schrijven wethouders Arjan Vliegenthart (Amsterdam, SP), Huib van Olden (Den Bosch, CDA) en Staf Depla (Eindhoven, PvdA) vandaag in Trouw. Zij stellen in hun opiniestuk dat ‘de Participatiewet dreigt vast te lopen door een teveel aan regeltjes en een tekort aan vertrouwen’.
De bestuurders willen dat staatssecretaris Jetta Klijnsma (Sociale Zaken en en Werkgelegenheid) de wet aanpast. Woensdag debatteert de Tweede Kamer met staatssecretaris Klijnsma over de Participatiewet.
In ons dossier ‘Werken met een beperking’ concludeerden we in mei al dat arbeidsgehandicapten elkaar sinds de invoering van de arbeidsmarkt verdringen. Uit onze enquête, samen gehouden met brancheorganisatie OVAL onder 100 re-integratiebedrijven, blijkt dat 62% van de respondenten merkt dat mensen met een beperking die niet zijn opgenomen in het doelgroepregister moeilijker aan een baan komen dan mensen met een beperking die wel zijn opgenomen in het doelgroepregister.
Wil je als gehandicapte meetellen voor de banenafspraak (onderdeel van de Participatiewet), dan moet je in het zogenoemde doelgroepregister staan. Alleen gehandicapten die niet zelfstandig het wettelijk minimumloon kunnen verdienen, zijn in dat register opgenomen. Het UWV gaat over deze selectie. De wethouders noemen in hun opiniestuk vier voorbeelden van mensen die wel en mensen die niet in het doelgroepregister zijn opgenomen op gronden die zij ‘niet kunnen uitleggen’.
‘Zorgelijk’ weinig banen
Recente onderzoeken van de Inspectie SZW (voormalige Arbeidsinspectie) en van de Sociaal-Economische Raad (SER) wijzen uit dat gemeenten nog te weinig doen om mensen met een beperking aan een baan te helpen. Volgens het onderzoek van de Inspectie biedt een kwart van de gemeenten geen beschut werk aan. Dit jaar hadden 3200 arbeidsbeperkten aan de slag gemoeten, maar het zijn er nog maar 115. Een zorgelijk beeld, liet Klijnsma in een reactie weten.
De staatssecretaris wil nu wettelijk vastleggen dat beschutte werkplekken gerealiseerd moeten worden. Maar dat lost volgens de VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten) ‘de problemen in de Participatiewet echter niet op’. Integendeel, ‘dit druist in tegen de uitgangspunten van de decentralisatie’, zo schrijven zij op hun website.
Sociale Werkbedrijven
Wie een beschutte werkplek nodig had kon jarenlang bij een sociaal werkbedrijf (SW-bedrijf) terecht. Maar met de invoering van de Participatiewet moeten mensen met een arbeidsbeperking juist aan een reguliere baan geholpen worden. De voordeur van de SW-bedrijven is dus dicht, met de gedachte dat het aantal mensen in het SW-bedrijf via de achterdeur vanzelf afneemt. Maar volgens de VNG is die afname maar zeer beperkt.
‘Volgens de laatste prognoses van het Rijk neemt het aantal mensen in de SW minder snel af dan waarmee rekening is gehouden in de aan de gemeenten verstrekte budgetten. Het aantal Wsw’ers waarvoor gemeenten helemaal geen budget ontvangen, loopt daardoor op tot bijna 2500. Dat betekent extra kosten van € 120 miljoen voor gemeenten. Daarom kan de staatssecretaris niet nu van gemeenten verlangen dat zij met prioriteit aandacht geven aan nieuw beschut werk,’ zo redeneert de VNG. De VNG heeft de staatssecretaris opgeroepen om financieel eerst goed te zorgen voor de mensen die nu al een contract hebben in de huidige sociale werkvoorziening (SW).’
Te forse bezuinigingen
Naast de wethouders en de VNG trekken ook organisaties als Cedris (landelijke vereniging voor sociale werkgelegenheid en re-integratie) aan de bel. Job Cohen, voorzitter van Cedris, stelt: ‘Beschut werk moet voor de kwetsbaarste groep in alle gemeenten beschikbaar zijn, maar wèl onder de juiste randvoorwaarden’. Op de site van de organisatie lezen we een brief met verbeteringen gericht aan staatssecretaris Klijnsma.
Cedris roept de staatssecretaris in haar schrijven op ‘om beschut werk financieel haalbaar te maken en om flink te snoeien in de bureaucratie rond de keuring. Gemeenten moeten bovendien meer ruimte krijgen om zélf te bepalen wie voor beschut werk in aanmerking komt.’ De drie wethouders roepen in Trouw ook op om gemeenten op de werkvloer zelf te laten bepalen of mensen het minimumloon kunnen verdienen.
In @trouw verlanglijstje voor betere participatiewet die werkzoekende meer kansen biedt. pic.twitter.com/ftzPeoKqOC
— Staf_Depla (@Staf_Depla) June 28, 2016
Tussen wal en schip
In ons dossier ‘Werken met een beperking’ lees je de verhalen van diverse tipgevers die te kampen hebben met negatieve gevolgen van de huidige regelgeving. We spraken Esther (slechthorend), Jeroen (doof) en Sven (niet-aangeboren hersenletsel. Zij vallen buiten de boot omdat ze, ondanks hun beperking, niet in het doelgroepregister staan. Zo vertelde Esther ons: ‘Ik moet op de arbeidsmarkt nu niet alleen concurreren met gezonde werknemers, maar ook nog eens met mensen met een handicap die wel zijn opgenomen in het doelgroepregister. Ik val hierdoor tussen wal en schip.’
