Demissionair minister Mona Keijzer van Wonen wil permanente bewoning op vakantieparken toestaan voor de komende 10 jaar. Maar in hoeverre is dit plan echt een oplossing voor woningzoekenden in een tijd van woningnood?
Pointer dook afgelopen weken in de bewoonbaarheid van vakantieparken, en beantwoordt vijf vragen over de kwestie.
Moet ik snel een huis kopen op een vakantiepark?
Dat is te laat, tenzij je van een gokje houdt. Als je al vóór 16 mei 2024 op een vakantiepark bent gaan wonen, dan deed je eigenlijk iets illegaals. Maar nu knijpt demissionair minister Keijzer voor 10 jaar dus een oogje toe. Er is immers woningnood. Ben je pas ná die datum op een vakantiepark gaan wonen, dan mag de gemeente hoge boetes opleggen om je eraf te krijgen. Wie dus nu snel nog een vakantiehuis koopt om er permanent te gaan wonen, is te laat. De boetes komen al snel op 30.000 euro uit.
Maar je kunt het erop wagen met het oog op de toekomst. De maatregel van demissionair ministerKeijzer is namelijk geen nieuw idee. In het verleden traden gemeenten niet altijd even adequaat op tegen illegale permanente bewoning. Daardoor ontstonden allerlei gedoogconstructies, waarbij bewoners soms jarenlang illegaal op een vakantiepark verbleven. Wanneer gemeenten op een later moment toch gingen handhaven, had dat ingrijpende gevolgen voor de bewoners. Daarom stelde de toenmalig minister ook in 2003 voor om duidelijkheid te scheppen en bewoners die vóór 31 oktober 2003 permanent op een recreatiepark woonden – net als nu – in aanmerking te laten komen voor een gedoogconstructie. Mensen die na 31 oktober 2003 op een park kwamen wonen, konden handhavers voor de deur verwachten.
Wie die handhavers al die jaren heeft weten te ontwijken, krijgt nu dus alsnog zicht op een tijdelijke vergunning door de nieuwe (of eigenlijk dus oude) maatregel van demissionair minister Keijzer.
Kun je een vakantiepark omzetten in een woonwijk?
Eén ding is zeker: een vakantiepark vol mensen die dagelijks naar hun werk rijden, pakketjes laten bezorgen, afval maken en gewoon leven, is anders dan een park vol vakantievierende toeristen. En daarom gaat het wel eens mis. Een woonwijk moet voldoende toegangswegen hebben, een riolering die goed doorloopt en een goed elektriciteitsnetwerk. Voor een vakantiepark gelden andere vereisten dan voor een woonwijk, omdat mensen er niet het hele jaar door wonen. In de praktijk zijn de voorzieningen op parken vaak wat minder goed dan in een woonwijk. Door permanente bewoning nu toe te staan voor de komende 10 jaar, kan dat voor problemen zorgen.
Neem bijvoorbeeld Résidence Tergouw, vlakbij Nijmegen. Dit was één van de eerste vakantieparken die officieel werd omgezet naar een woonwijk. Reden was dat veel bewoners van Tergouw al voor 2015 lange tijd permanent op het vakantiepark woonden. Daarom leek het de eigenaren een goed idee om het park formeel om te laten zetten naar een woonwijk. Maar dat leidde de afgelopen vooral tot veel ruzie, gedoe en rechtszaken. De parkeigenaren bleven verantwoordelijk voor het beheer van de infrastructuur, maar volgens bewoners verzaken zij al zeker 10 jaar om de voorzieningen te vernieuwen. Geen geld, zeggen de eigenaren. Ondertussen kampen bewoners met kapotte elektriciteitskastjes, open leidingen in de tuin en verstopte rioleringen.
Wat bij Tergouw in het klein gebeurt, wil demissionair minister Keijzer nu in het groot. Alleen is een vakantiepark niet altijd klaar voor permanente bewoning. De les? Onderzoek eerst de staat van het vakantiepark, voordat je mensen er permanent laat wonen. Zorg voor goede infrastructuur en leg vast wie ervoor gaat betalen.
Hoeveel huizen levert de maatregel op?
Volgens de laatste cijfers van het CBS staan bijna 60.000 mensen ingeschreven op een vakantieadres in Nederland. Zij verblijven samen in zo’n 25.000 woningen. In werkelijkheid ligt het aantal bewoners op vakantieparken waarschijnlijk een stuk hoger. Uit angst dat gemeenten gaan handhaven, omdat zij illegaal op een vakantiepark wonen, staan veel bewoners ingeschreven bij familie of vrienden. De overheid gaat er dan ook vanuit dat het daadwerkelijke aantal 2 tot 2,5 keer zo hoog ligt.
Er zouden dus zomaar eens 150.000 mensen illegaal op een vakantiepark kunnen wonen. Een fors aantal, in tijden van woningnood. Als gemeenten stoppen met handhaven en deze mensen hier permanent laten wonen, dan kan dat volgens demissionair minister Keijzer een tijdelijke oplossing zijn voor de woningnood en daarmee direct de woningmarkt verlichten. Met haar maatregel biedt ze rechtszekerheid aan bewoners van vakantieparken en voorkomt ze dat mensen hun woonruimte in tijden van woningnood verliezen.
Door de maatregel van Keijzer komen er dus geen nieuwe huizen bij, maar je voorkomt zo wel dat er nog een extra groep mensen een huis moet zoeken. Op dit moment kampt Nederland al met een woningtekort van bijna 400.000 woningen. De oplossing van Keijzer klinkt dus als een logische stap in deze wooncrisis, maar gemeenten zijn er allesbehalve blij mee.
Waarom doen gemeenten moeilijk?
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) noemt de maatregel van Keijzer een slecht idee en houdt de regie over vakantieparken liever in eigen hand. Volgens hen lijkt het plan van de demissionair minister op het eerste gezicht een praktische oplossing voor woningnood, rechtszekerheid en het voorkomen van gedwongen uithuiszettingen, maar zorgt het ook voor risico’s op sociale problemen en onveiligheid. Vakantieparken die nu niet zijn ingericht als permanente woonwijken voldoen niet aan de bouwregelgeving en zijn vaak ver weg van scholen en ziekenhuizen. Daardoor kunnen bewoners in een sociaal isolement raken en bovendien geconfronteerd worden met extra kosten om de benodigde voorzieningen (bijvoorbeeld een toegangsweg voor een ambulance) en infrastructuur op het park te realiseren – zoals ook op vakantiepark Tergouw.
Daarnaast betekent permanente bewoning op parken minder toerisme en minder regionale werkgelegenheid. De gehele toeristische sector in Nederland vertegenwoordigt op dit moment een economische waarde van bijna 105 miljard euro en zorgt voor 533.000 banen, aldus de VNG in een boze brief aan de minister. Minder toeristen betekent minder inkomsten. Bezoekers van vakantieparken besteden immers meer dan inwoners en dragen daarmee bij aan het behoud van voorzieningen, zoals restaurants en zwembaden.
Pointer vroeg alle Nederlandse gemeenten of zij achter het plan van Keijzer staan om permanente bewoning op vakantieparken toe te staan. In totaal reageerden 243 gemeenten op onze vragenlijst: slechts 4 gemeenten bleken enthousiast over de maatregel. De meeste gemeenten zijn van mening dat zij zelf beter kunnen inschatten of een vakantiepark geschikt is voor permanente bewoning of niet. Zij kennen de parken immers vaak door en door.
Kunnen gemeenten de maatregel nog tegenhouden?
Dat zouden ze graag willen, maar het lijkt erop dat gemeenten zich gewoon aan de maatregel moeten houden, zodra het besluit officieel is genomen. Keijzer wacht nog op afronding in de Eerste Kamer en vervolgens op een advies van de Raad van State. Bij een negatief advies hoeft ze daar overigens niet in mee te gaan en kán ze dat advies uiteindelijk, beargumenteerd, naast zich neerleggen. Oftewel: de maatregel om permanente bewoning voor 10 jaar toe te staan komt er, maar wanneer het besluit in werking gaat, is voorlopig nog onduidelijk.
Meer weten? Kijk vanavond de Pointer-uitzending 'Gaan vakantieparken de wooncrisis oplossen?' om 22:10 uur op NPO 2.
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
Ontvang iedere week onze beste verhalen in je mailbox.
