Staatssecretaris Maarten van Ooijen van Volksgezondheid wil deze zomer met een plan komen voor een ‘slimme belasting’ op suiker. De eerste stap: een verhoging van de frisdrankbelasting heeft namelijk maar beperkte effecten. Volgens de zuivelbranche gaat het plan in tegen eerder gemaakte afspraken.
We onderzochten de aangekondigde belastingverhoging op suikerhoudende dranken en ontdekten dat deze, zoals het er nu uitziet, weinig positieve gezondheidseffecten heeft. Belasting- en voedingsexperts geven in het programma aan dat de belastingverhoging vooralsnog geldt voor alle alcoholvrije dranken, dus ook voor light-dranken en mineraalwaters.
“Chocolademelken en fruitmelken waar ook veel suiker in zit, zijn weer uitgezonderd van de belastingverhoging”, zegt Ilona van den Eijnde, onderzoeker aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en adviseur bij belastingadvieskantoor EY. Dit maakt het onwaarschijnlijk dat consumenten minder suikerhoudende dranken gaan kopen.
Minimaal 20 procent bij prijs op
“Om effectief te zijn, moet de prijs in het schap bovendien minimaal 20 procent omhoog. Dat lijkt nu niet het geval”, zegt onderzoeker Wilma Waterlander van het Amsterdam UMC. De staatssecretaris is nog bezig met de uitwerking, maar erkent dat er rare dingen in de belastingverhoging zitten. Toch wil hij snel handelen: “Het overgewicht onder jongeren neemt toe. We hebben geen tijd te verliezen, daarom gaan we nu ingrijpen door een bestaande belasting te verhogen.”
Uiteindelijk wil de staatssecretaris van een ‘domme’ naar een ‘slimme’ belasting conform het ‘Engelse model’, waarbij belasting wordt geheven naar hoeveelheid suiker, zegt hij tegen Pointer: “Ik denk dat we rond de zomer een brief sturen over de koers die wij gaan varen. Maar dit vraagt wel iets van ons belastingsysteem, daarom kost het wat meer tijd.” Zuivel wordt dan niet meer uitgezonderd, geeft Van Ooijen aan.
Zuivel niet blij
De Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO) reageert geïrriteerd op de uitspraken en dreigt eerder gemaakte afspraken niet na te komen. Woordvoerder Stephan Peters laat aan Pointer weten: “Nederlandse zuivelondernemingen hebben via de NZO (Nederlandse Zuivel Organisatie) sectorbrede afspraken gemaakt en maximale waarden voor toegevoegd suiker vastgesteld. Deze afspraken vervallen zodra er een suikertaks wordt doorgevoerd.”
De frisdrankbranche lijkt niet onwelwillend te staan tegenover het Engelse model. De woordvoerder van branchevereniging FWS laat weten: “Wij zien meer in de invoering van een brede suikerbelasting, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen producten met veel en weinig suiker.”
Coalitieakkoord
In het coalitieakkoord kondigen regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie onder het kopje Gezondheidszorg en Preventie aan dat ze de belasting op suikerhoudende dranken gaan verhogen. Hiermee willen ze de suikerinname van Nederlanders terugdringen om ziektes te voorkomen.
Meer weten? Kijk zondag naar de uitzending van Pointer (KRO-NCRV), 22:10 uur op NPO2.
