“Je pampert vrouwen op weg naar de top. Los van het nadeel dat vrouwen als een ‘excuustruus’ gezien worden, is het ook zo dat een quotum problematiseert. Je zegt ermee: vrouwen hebben iets nodig om aan de top te komen omdat ze het zelf niet redden.”

Volgens Barbara Baarsma zal een quotum vooral het idee versterken dat het voor vrouwen bijna onmogelijk zal zijn om op eigen kracht de top van het bedrijfsleven te bereiken. En dat is niet waar, aldus Baarsma, die naast haar hoogleraarschap aan de Universiteit van Amsterdam ook een directiefunctie bij de Rabobank bekleedt. Ze is dan ook geen voorstander van de maatregel waar de Kamer een maand geleden mee instemde: de Raad van Commissarissen van beursgenoteerde bedrijven moet voortaan uit minimaal 30 procent vrouwen bestaan.

Procentueel meer managementfuncties

Zo’n quotum is helemaal niet nodig, want er zitten juist relatief veel vrouwen in de top van het bedrijfsleven in Nederland, vindt Baarsma. Tenminste, als je kijkt naar het aantal vrouwen in topfuncties ten opzichte van het totale aantal vrouwen dat fulltime werkt. Van alle mannen met een fulltimebaan bekleedt een veel kleiner deel een managementfunctie. En zo lang maar een kwart van de vrouwen een fulltimebaan heeft, is het niet zo gek dat er ten opzichte van mannen weinig vrouwen in de top van het bedrijfsleven zitten, aldus Baarsma. Want in de vijver waaruit gevist wordt voor een topfunctie kom je niet als je minder dan 40 uur werkt.

En fulltime werken doen vrouwen volgens haar ten opzichte van mannen te weinig. “Ik denk dat het voor heel veel vrouwen een gewoonte is om maar parttime te gaan werken. Vaak zie je dat al na hun opleiding.” En dat terwijl vrouwen tijdens de opleiding gemiddeld beter scoren dan mannen, benadrukt Baarsma. “Maar als ze gaan werken dan kiezen ze voor minder uren. Vrouwen zien het hun moeder, buurvrouw of nichtje doen en gaan daarom, misschien al voordat ze een relatie of kinderen hebben, in deeltijd werken. Dat zit in onze cultuur, in onze manier van leven in Nederland. Dat ga je niet oplossen met een quotum.”

Kleefvloer

“Het probleem is niet de positie van vrouwen aan de top, maar het feit dat er een kleefvloer is die betegeld is met kleine deeltijdbanen. En de vrouwen die geplakt zijn aan die kleefvloer zijn misschien niet bezig met een positie aan de top, maar hebben wel het inzicht nodig om te zien wat het betekent om geplakt te zijn aan die kleefvloer. Namelijk: wat betekent het voor zelfredzaamheid op de lange termijn? Wat als iemand ziek wordt in mijn familie, als iemand werkloos raakt of als ik ga scheiden? Wat gebeurt er dan met mij? Kan ik nog in mijn huis blijven wonen?”

Meer aandacht voor alle vrouwen

Volgens Baarsma zou de overheid zich dan ook meer moeten richten op de arbeidsparticipatie van alle vrouwen, in plaats van enkel het aantal vrouwen aan de top. Bijvoorbeeld door het verbeteren van kinderopvang, de schooltijden aanpassen op ouders met een fulltimebaan en het fiscaal aantrekkelijk maken voor stellen om beiden meer te werken.

Dat zal er hoogstwaarschijnlijk voor zorgen dat meer vrouwen de top bereiken, maar ook dat veel vrouwen uit een slechte financiële positie komen. Slechts een krappe 53 procent van de Nederlandse vrouwen is financieel onafhankelijk. “Zorg dat vrouwen werk en zorg aan de basis van de arbeidsmarkt kunnen combineren. Daarmee geef je vrouwen uitzicht op een zelfredzaam leven. Uiteindelijk is het gevoel van grip op je leven hebben een heel belangrijke factor voor geluk. En die gun je niet alleen vrouwen aan de bovenkant van de arbeidsmarkt, maar ook aan de onderkant.”

Uitzending

Barbara Baarsma is te zien in onze uitzending over het vrouwenquotum. Maandag 22 maart om 22.15 uur, op NPO2.