De verwachting van de Vereniging voor Schuldhulpverlening (NVVK) is dat er straks tienduizenden zzp’ers in de financiële problemen zitten door de coronacrisis. Ondanks dat gerechtsdeurwaarder Paul Otter “alle voortekenen ziet”, signaleert hij nog niet dat zzp’ers nu al massaal in de schulden belanden. “Het is meer dan logisch dat er een flinke stijging gaat komen, maar ik heb ze nog niet in mijn database.”
We spreken met Otter voor ons onderzoek ‘zzp’ers met schulden’. In ons onderzoek wordt duidelijk dat ondernemers met schulden behoorlijk in de knel zitten, soms meer dan particulieren. Dat komt omdat het stelsel van schuldhulpverlening, de regeling waarmee mensen met schulden worden geholpen om van hun problemen af te komen, voor hun vaak niet goed is geregeld.
De deurwaarder als hulpverlener
Voor Otter is het momenteel een gekke tijd. Je zou het niet per se verwachten, maar Otter vindt het persoonlijke contact met de mensen die hij bezoekt erg belangrijk. Iets wat door corona onmogelijk is. “Dertig jaar geleden zou ik niet aanslaan op psychische problemen van mensen. Als iemand aangeeft suïcidaal te zijn, zou ik denken: ‘Ja jammer’. Maar dat is heel anders nu. We proberen tegenwoordig met schuldenaren persoonlijk in contact te komen om een oplossing te vinden voor de invordering.”
Ook bij het ophalen van geld bij zzp’ers is dat contact volgens Otter van groot belang. “Stel, ik kom een auto invorderen en die auto is essentieel voor hem of haar om zijn geld te verdienen. Dan wil ik dat graag weten. Maar zzp’ers zitten in een lastig parket. Ze hebben een privé- en zakelijke boekhouding, waardoor ze ingewikkeld zijn om te helpen. En vaak kunnen zij bij hun gemeente ook niet terecht voor schuldhulpverlening.”
Boeman
Het regelen van schuldhulpverlening is belangrijk, omdat er dan een officiële regeling komt voor het aflossen van schulden. Daarbij wordt ook afgesproken hoeveel iemand maandelijks overhoudt om van te leven. De beslagvrije voet wordt dat genoemd. Die moet ervoor zorgen dat niemand meer geld invordert dan dat kan.
Deurwaarders worden vaak gezien als de boeman die het huis leeghaalt en het laatste restje geld afpakt. Ook is er discussie over de problemen die veroorzaakt worden door de kosten die deurwaarders in rekening brengen. Otter schuwt de kritiek op zijn beroepsgroep niet: “Onze wettelijke taak is het uitvoeren van een rechterlijke uitspraak. Dat proberen we zoveel mogelijk eerlijk te doen voor alle betrokkenen.”
Boos
Jaarlijks worden er zo’n twee miljoen huisbezoeken afgelegd door deurwaarders. Soms met invordering of zelfs uithuiszetting tot gevolg. “Er gaan soms dingen fout. Er zijn 800 deurwaarders. Niet iedereen heeft dezelfde visie en werkwijze. Maar we hebben regels opgesteld voor deurwaarders en als iemand zich daar niet aan houdt, zich misdraagt, of te veel kosten maakt, kan hij dat bij de tuchtrechter uitleggen en een boete of berisping krijgen.”
Eerder schreven we dat er vanaf 1 januari 2021 nieuwe regels zijn rondom geld invorderen. De regels moeten ervoor zorgen dat mensen altijd nog wat overhouden om van te leven. Zzp’ers worden daarin niet beschermd tegen de macht van deurwaarders, meldden we. Otter stoort zich aan die formulering. De reden dat zzp’ers niet profiteren van de nieuwe wet is omdat die bedoeld is om vaste uitkeringen, zoals loon of bijstand, te beschermen. Zzp’ers hebben geen periodieke uitkering. Maar daar kunnen deurwaarders niets aan doen, redeneert Otter.
“Als je kan betalen, moet je betalen”
Volgens Otter is de beroepsgroep van deurwaarders al jaren bezig om regelgeving te verbeteren. “We willen geld invorderen bij mensen waar dat kan. Als je kan betalen, moet je betalen. Maar tegelijk willen we voorkomen dat we geld invorderen als iemand niets meer heeft.”
Hij zou daarom graag zien dat ondernemers beter geholpen worden en dat invordering er niet voor zorgt dat zzp’ers hun mogelijkheid tot broodwinning verliezen. “De insteek van de schuldhulpverlening is nu vaak: stop maar met ondernemen. Dat is zonde. Normaal kunnen ze hun broek omhoog houden, nu is er een tegenslag. Ik verwacht dat de economie straks weer normaal gaat draaien en dat ze weer zelfstandig kunnen functioneren. Maar als het bedrijf kapot gaat, hebben we een probleem en zij ook.”
Kijk maandagavond 11 januari om 22:20 op NPO2 naar de uitzending van Pointer over schuldhulpverlening aan ondernemers!