“Ik zit nu bij de dierenarts. Door een gans met vogelgriep hadden we even uitloop.” Nu al zit ambulancemedewerker Wilco van Toorn van Zorgteam Twente regelmatig bij een dierenarts om een zieke vogel uit zijn lijden te verlossen. Hij houdt zijn hart vast voor wat nog komen gaat. De komende tijd wordt opnieuw een golf aan besmettingen verwacht.
Deze week vond hij een ernstig zieke gans bij een vijver waar hij al eerder ganzen met vogelgriep aantrof. “Hij liep dronken, kantelde voorover, achterover en schudde met z’n kop.” Symptomen die sterk wijzen op vogelgriep (H5N1-virus), maar 100 procent zekerheid is er pas na onderzoek in een laboratorium.
Wilco: ‘Als ik zie hoeveel trekvogels nog deze kant uit komen de komende weken, heb ik er een hard hoofd in dat het allemaal goed gaat komen.” De vogelgriep kan massaal toeslaan onder vogels wanneer de wilde trekvogels naar Nederland komen. Zoals vorig jaar gebeurde. De vogelgriep decimeerde toen hele kolonies trekvogels, waaronder de beschermde grote stern. Op diverse plaatsen in Nederland zijn begin dit jaar al kokmeeuwen met vogelgriep gesignaleerd. Het Dutch Wildlife Health Centre (DWHC) waarschuwt voor een grote kans op een uitbraak als trekvogels in grote getalen samenscholen om te broeden.
Oproep: deel je ervaring of maak een filmpje
Heb jij ervaring met het melden van zieke dieren door de vogelgriep? Of werk je op een dierenambulance en wil je je ervaringen delen? Wil je een filmpje maken van dieren met symptomen van vogelgriep en/of van het opruimen van zieke dieren? Deel hier je verhaal of mail naar marjolein.schut@kro-ncrv.nl
Karkassen snel opruimen
Om verdere verspreiding tegen te gaan roept het DWHC op om dode of zieke vogels zo snel mogelijk te melden en om karkassen op te ruimen. Daarbij wordt vooral gekeken naar de dierenambulances. Wilco: “Er wordt gezegd: bel de dierenambulance maar’, die regelen het wel.” Maar vooral de kleine ambulancediensten zoals die van Wilco, zijn daar niet op toegerust. Zij draaien op vrijwilligers en een groot deel van de organisaties moet financieel rondkomen van sponsoren, donaties en subsidies.
Het vogelgriepvirus is voor het eerst in de geschiedenis sinds 2021- 2022 jaarrond aanwezig. Minister Adema van Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) heeft afgelopen najaar een ‘leidraad’ opgesteld om het opruimen van dode wilde vogels per regio gecoördineerd aan te pakken, maar daarvan merkt Wilco als lokale ambulancemedewerker nog niets. “Zo’n ‘leidraad’ is leuk, maar daar moeten lokale overheden zich dan ook in vinden en aan meedoen. En dat doen ze niet.”
‘Waardeloos’ geregeld
“Bij commerciële pluimveehouders die getroffen worden door vogelgriep op hun bedrijf, ligt een strikt protocol klaar voor de ruiming van hun bedrijf”, vertelt Wilco. Ontruimde pluimveebedrijven worden grotendeels ook schadeloosgesteld vanuit het Diergezondheidsfonds (DGF). Maar het opruimen van wilde trekvogels is het volgens hem ‘waardeloos” geregeld. “Lokale overheden en de provincie hoor en zie je niet. Terwijl ondertussen wel verwacht wordt van de dierenambulances dat zij alles oplossen.”
“Wij zijn vrijwilligers en doen het uit liefde voor de dieren. Kom eens aan tafel zitten gemeente en vraag: hoe kunnen we jullie assisteren? Het gaat echt niet alleen om geld, maar om duidelijkheid wie doet wat, wie is waar verantwoordelijk voor? En onder aan de streep: wie vergoedt het?” Wij zijn een hele kleine dierenambulance en de het grootste deel van de extra kosten voor de vogelgriep, zoals wegwerpoveralls, maskers, professionele schoonmaakmiddelen, kadaverzakken en het transport naar de dierenarts, worden allemaal niet vergoed.”
Leuren met een zieke vogel
Soms moet Wilco letterlijk leuren met een zieke vogel voordat een dierenarts tussen alle geplande afspraken tijd kan vrijmaken om de vogel een spuitje te geven. Zelf mag hij een ziek dier niet uit zijn lijden verlossen. “Mensen denken: de dierenambulance haalt het beest op en dan is het klaar.” Maar zo werkt het niet in de praktijk. “Als wij een van vogelgriep verdachte vogel van de waterkant plukken, naar een dierenarts rijden en laten euthanaseren, dan ben je 3 uur onderweg. In die tijd kun je geen noodgeval rijden.”
Luister hier onze radio-uitzending van 19 februari over de vogelgriep:
Ook het desinfecteren van de ambulance na vervoer van een vogel met vogelgriepverschijnselen is tijdrovend. “Wil je dat nauwkeurig doen, dan ben je wel 2 uur bezig. Toevallig waren we vanmorgen net klaar toen we een melding kregen van een aangereden kat die ernstig gewond is. Als we niet de bus schoon hadden gehad, hadden we niet kunnen rijden.”
Minuscule deeltjes van bijvoorbeeld veren of ontlasting kunnen zorgen voor besmettingen van andere vogels en ook overslaan op zoogdieren. En dus ook op mensen. “Er zijn al situaties waar mensen besmet zijn geraakt. Laatst een elfjarig meisje in Cambodja. Nee, nog niet in Nederland, maar zorgwekkend is het wel.”
Oproep: maak een filmpje en deel je ervaringen met vogelgriep
Heb jij als particulier ervaring met het melden van zieke dieren door de vogelgriep? Of werk je op een dierenambulance en wil je je ervaringen delen? Wil je een filmpje maken van dieren met symptomen van vogelgriep en/of van het opruimen van zieke dieren? Deel hier je verhaal of mail naar marjolein.schut@kro-ncrv.nl.
