“We hebben onderzocht wat er gebeurt met het inkomen van moeders en vaders nadat ze hun eerste kind hebben gekregen. Daaruit blijkt dat moeders een forse inkomensdaling maken. Hun inkomen daalt met 46 procent. En het inkomen van vaders verandert bijna niet na de geboorte van het eerste kind.”

Egbert Jongen is programmaleider Arbeid bij het CPB. Zij doen veel onderzoek naar de economische positie van vrouwen in Nederland. Hoewel het CPB de oorzaken van de forse daling niet heeft onderzocht, kan er wel een verband worden getrokken met het aantal uren dat veel vrouwen werken. “Je ziet dat de deeltijdfactor een belangrijke rol speelt in Nederland. We zien met name dat moeders minder uren gaan werken, en in mindere mate er zelfs helemaal mee stoppen”, aldus Jongen.

Financieel onafhankelijk

In geen enkel land in Europa werken vrouwen zo veel parttime als in Nederland. Maar een kwart van de vrouwen heeft een fulltimebaan. En het weinig uren werken heeft gevolgen voor hun financiële positie. Maar iets meer dan de helft van de Nederlandse vrouwen is financieel onafhankelijk.

Daar moet wat aan veranderen, vinden ook veel politieke partijen. Om die reden kondigden een aantal partijen in aanloop naar de verkiezingen aan dat zij gratis kinderopvang willen. Onder andere GroenLinks en D66 willen vier dagen gratis kinderopvang aanbieden en vijf dagen gratis buitenschoolse opvang. Dat is geen goedkope maatregel, want het gaat op de lange termijn 9,3 miljard euro per jaar kosten. Dat is 5,7 miljard meer dan het huidige toeslagensysteem.

760.000 euro per baan

Het CPB rekende uit dat dit maar beperkt effect heeft als het gaat om hoeveel ouders hierdoor zullen kiezen om meer uren te werken. De maatregel zal uiteindelijk maar 7500 fulltimebanen opleveren. En met deze kosten betekent dat dus dat de gratis kinderopvang 760 duizend euro per opgeleverde fulltimebaan gaat kosten.

Ontzettend veel geld, maar volgens GroenLinks is dat het geld wel waard. Zij vinden het uiteindelijk toch een substantieel aantal. “Uiteindelijk wil je dat je vrouwen aan het werk brengt, want dat doet ook weer wat met hun kinderen. Ik zie het bijvoorbeeld met mijn eigen kinderen. Ik heb twee jongens en die zien een moeder die werkt. Die ervaringen nemen zij weer mee in hun leven en bij hun gezin later”, aldus kamerlid Corinne Ellemeet.

Diepgewortelde cultuur

Moeders die fulltime werken zijn nu in veel gezinnen nog niet normaal, zag ook de Zweedse journalist Charlotte Boström toen ze naar Nederland verhuisde. De cultuur is hier heel anders dan in haar thuisland Zweden, waar wél 77 procent van de vrouwen een voltijdsbaan heeft: “Ik zag het in de parken en op straat. Je ziet vooral vrouwen met kinderen. Ik zag geen vaders die met hun kinderwagens aan het wandelen waren. (…) Hier wordt vaak gezegd, je kan (als vrouw, red.) niet fulltime werken en een kind hebben. De kinderopvang is duur, van lage kwaliteit en je bent dan een slechte ouder.”

Egbert Jongen ziet dan ook dat het veranderen van deze cultuur nog niet zo makkelijk is: “Het is gewoon heel moeilijk. Het lijkt toch diepgeworteld te zijn en het zijn de keuzes die moeders en vaders zélf maken. Aan de keukentafel valt uiteindelijk de meeste winst te behalen.”

Uitzending

Waarom is de economische positie van de vrouw nog steeds zo slecht in Nederland? Kijk vanavond naar Pointer, om 22.20 uur op NPO2.