“Wat je uiteindelijk echt nodig hebt, is dat duurzaam vissen moet lonen”, concludeert visserij-onderzoeker Pieke Molenaar van Wageningen Marine Research (WUR). Hij ontwerpt speciale netten die minder ongewenste, kleine vissen vangen. Maar er is volgens hem meer nodig dan dit soort vistechnieken in de praktijk brengen. Duurzame vissers zouden economische voordelen moeten krijgen, betoogt hij.

Minder brandstof, bijvangst en bodemberoering
“Door duurzame vissers toegang te geven tot speciale gebieden of hen een deel van de quota toe te kennen, geef je hen een streepje voor, terwijl ze nu vaak achter staan bij hun buurman die niet duurzaam vist”, legt Molenaar uit.

Duurzaam vissen betekent dat een visser minder brandstof verbruikt, minder ongewenste bijvangst van kleine vissen heeft en minder de bodem beschadigt door het slepen van de netten. Minister Carola Schouten van Landbouw, Natuur en Visserij wil dat de Nederlandse vissers verduurzamen. 45 miljoen euro is er beschikbaar gesteld om dit te bewerkstelligen in de kottervisserij. En er komt een uitkoopregeling van 74 miljoen euro, voor vissers die niet willen of kunnen verduurzamen.

Worsteling
Voor veel Nederlandse vissers zijn het zware tijden. De brandstofprijs is hoog, de visopbrengsten nemen af. Door de Brexit en de komst van natuurgebieden en windmolenparken op zee zien de vissers hun vangstgebieden afnemen. En dan moeten ze in tijden van zwaar weer ook nog verder verduurzamen.

Langoustinevisser Hendrik Kramer heeft al de nodige investeringen gedaan om duurzamer te vissen. Hij vist met speciale netten die minder bijvangst hebben, en heeft een hybride schip aangeschaft. Maar hij worstelt om een goede boterham te verdienen. “De vis komt op de afslag en ligt naast andere vis, het verschil ben je kwijt”, zegt Hendrik. Van de buitenkant zie je geen verschil tussen duurzaam en regulier gevangen vis. Hij krijgt, ondanks alle investeringen, geen hogere prijs voor zijn schaaldieren. Garnalenvisser Henk, die ook met speciale netten vist en zijn garnalen niet naar Marokko laat transporteren maar in Lauwersoog laat pellen, komt ook niet uit. “Met de huidige onkosten die we hebben, krijgen we nu eigenlijk een euro per kilo te weinig.”

Delicatessenwinkel
“Je moet het perspectief geven dat de vissers mogen blijven en dat ze kunnen investeren”, zegt Johan Nooitgedagt, voorzitter van de Nederlandse vissersbond, een belangenbehartiger van Nederlandse vissers die zo’n 300 leden telt. Hij ziet daarin een taak weggelegd voor de overheid om een duidelijke koers te schetsen voor de Nederlandse vissers. Zelf ziet hij verduurzaming van de vloot voor zich door minder te gaan vissen en door vis als exclusiever product in de markt te zetten. “Maak van de Noordzee een delicatessenwinkel”.”

In Brussel, waar veel besluitvorming voor de visserij plaatsvindt, ziet Europarlementariër Peter van Dalen (ChristenUnie) heil in extra fondsen om de vissers tegemoet te komen. “We moeten innoveren en verduurzamen, daar moeten we ook fondsen voor beschikbaar stellen.” Ook pleit hij voor een eerlijke prijs. “Of het over vis of over tomaten gaat, de voedselprijzen zijn echt te laag. Ik vind voor een eerlijke prijs voor goed voedsel mag zeker wat meer komen. En als dat via een taks moet, no problem for me.”

Onze tv-uitzending ‘De vis wordt duur betaald’ is maandagavond 25 oktober, om 22:15u op NPO2.