Een maatregel die docenten, politieagenten, brandweerlieden en anderen met een modaal inkomen kan helpen op de woningmarkt, aldus Boelhouwer, is als sommigen een beroep kunnen doen op sociale huur. Want juist voor de middeninkomens is er weinig aanbod in betaalbare woningen op de huizenmarkt.

Zoals ook het geval is in Utrecht. De Domstad is populair, bijvoorbeeld onder studenten die er na hun opleiding willen blijven, of voor mensen uit Amsterdam die een alternatief zoeken voor de dure huizen in de hoofdstad. De stad zet dan ook in op het bouwen van 60 duizend woningen tot 2040. De plannen zijn vooral gericht op hoogbouw en binnenstedelijk. Alleen is dat binnenstedelijk bouwen peperduur, zegt hoogleraar Boelhouwer. We spreken hem voor ons lopend onderzoek naar de woningnood.

Is er nou voornamelijk woningnood omdat we te weinig huizen bouwen?

“Uiteindelijk zijn er te weinig woningen in Nederland. De bevolking groeit veel harder dan gedacht, met name de groep arbeidsmigranten. Dus we krijgen ieder jaar meer mensen binnen dan dat we woningen bouwen en dan loopt het woningtekort verder op. Door te bouwen is het probleem deels op te lossen. Als de bouwplannen slagen, zijn we 15 jaar verder voor we het tekort hebben ingelopen.”

Niet alleen de aantallen, ook de betaalbaarheid van woningen is een enorm probleem.

“Ja, dat komt er nog bij. We hebben marktwerking, en als er dan voldoende woningen zijn, moeten ze op een gegeven moment in prijs gaan dalen zou je zeggen. Maar er is ook een tekort aan sociale huurwoningen, zoals in Utrecht. Er zijn wachttijden van meer dan 10 jaar in deze stad.”

Docenten, zzp’ers en andere mensen met een modaal inkomen zeggen: we verdienen teveel voor sociale huur en zijn overgeleverd aan de vrije markt: ‘Het is niet meer te betalen’.

“Daar zit echt een gat. Het is beleidsmatig zo georganiseerd dat je bij 40 duizend euro (jaarlijks inkomen, red.) de vrije markt opgaat. En dan is er plotseling niks meer te vinden. Dat is heel slecht. Dus daarom zijn middenhuurwoningen zo belangrijk.”

Ze zeggen: ‘We zitten klem’.

“Dat klopt, want ook de huizenprijzen zijn enorm gestegen. Voor starters zijn die niet meer te betalen. Het is echt ernstig dat je de middeninkomensgroepen gewoon aan hun lot overlaat.”

Maar wat moet er dan gebeuren voor deze mensen?

“Meer woningen bouwen. En zorgen dat deze mensen deels in het sociale segment terecht kunnen.”

Je bedoelt dat het inkomen waarmee je nu een sociale huurwoning kan krijgen, eigenlijk te laag is…

“Ja.”

Waardoor ze eigenlijk aan hun lot worden overgelaten.

“In Frankrijk, als je een gezin hebt, kun je met een jaarinkomen tot zestigduizend euro een beroep doen op de sociale sector. Alleen is het probleem dat we ook van de sociale huurwoningen in Nederland te weinig hebben.”

De tekst gaat verder onder dit blok.

Hoeveel woningen moeten er dan bijkomen?

“Ik denk dat we richting de twee miljoen moeten gaan de komende 40 jaar."

Als je kijkt naar Utrecht, dan wordt er veel gebouwd in de stad. Toch spreken we veel mensen die er geen betaalbare woning kunnen vinden.

“In de stad Utrecht is op zich ruimte om te bouwen. Alleen is het probleem dat het peperduur is. Utrecht wil 60 duizend woningen bouwen tot 2040. Dat alles, inclusief al het groen en de infrastructuur, zou bij elkaar 7,1 miljard gaan kosten. Vergelijk dat met de bouw van de vinex-wijken indertijd voor heel Nederland, dat ging om 750 duizend woningen en kostte ongeveer 5 miljard. Ik hou mijn hart vast.

Hoe kan het zo prijzig zijn in Utrecht?

“Omdat het dure grond is. Kijk naar de nieuwbouw in de Merwedekanaalzone, daar staan fabrieken die onteigend moeten worden, er heeft grondspeculatie plaatsgevonden. Dat maakt het hartstikke duur.”

Moeten we dan nog wel in de binnenstad gaan bouwen?

“Jawel, maar je moet niet alle kaarten zetten op enorm dure, binnenstedelijke woningbouw. Je moet ook aan de rand bouwen. Er is hier een polder, daar kunnen ze 15 duizend woningen neerzetten, dat is veel goedkoper. Daar komt nog bij dat er in de binnenstad allemaal hoogbouw komt. Sommige mensen willen daar liever niet wonen.

Is dat zo? Mensen moeten toch ergens wonen?

“Natuurlijk zijn er mensen die hoog stedelijk willen wonen. Maar de meesten willen dat niet. En als je geld hebt, hoef je ook niet in zo'n hoog appartement te zitten. Mensen die een miljoen te besteden hebben, kunnen ook elders gaan wonen. Daar is wel aanbod voor.”

Er zijn ook mensen die juist voor hun werk in de stad willen wonen?

“Ik zeg ook niet dat je hier niet moet bouwen. Ze bouwen nu alleen in de stad terwijl er ook een polder is waar gebouwd kan worden. En wat er nu gebeurt, is dat mensen wegtrekken naar Ede, Wageningen, Veenendaal bijvoorbeeld.”

Als genoeg mensen verhuizen, lost het probleem zich vanzelf op, toch?

“Nou ja, dan moet je op andere plekken weer voldoende bouwen. En de vraag is of Utrecht mensen met een middeninkomen wil wegjagen uit de stad. Dat zijn de mensen die hier werken, bij de brandweer, de politie, het onderwijs. Zij vormen de ruggengraat van de stad.

Onze uitzending 'Een hopeloze huizenjacht' is maandagavond 26 april om 22:15 uur op NPO2.