Na 5 rapporten snappen Jessica en Marinka het niet meer: is hun ouderlijk huis in aardbevingsgebied Groningen nu veilig?
Het ouderlijk huis van de zussen Jessica en Marinka ligt in Winsum, een dorpje in het aardbevingsgebied van Groningen. Al 10 jaar weten ze dat het huis misschien versterkt moet worden door de overheid, omdat het mogelijk onveilig is bij een nieuwe aardbeving. Maar na meerdere inspectierapporten met steeds wisselende conclusies, zijn ze inmiddels het spoor bijster. “We hebben er slapeloze nachten van.”
Jessica (45) en Marinka (43) wonen beide met hun eigen gezin in Winsum, dichtbij hun ouderlijk huis. Hun vader (68), die alzheimer heeft, zit sinds een half jaar in een verzorgingshuis, waardoor het ouderlijk huis op dit moment leegstaat. Hierdoor vallen de scheuren die vrijwel in alle kamers in de vloeren, plafonds en muren zitten extra op. “Deze zijn ontstaan na de aardbevingen”, vertelt Marinka. Samen met haar zus is ze al jaren in strijd met de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) over de versterking van het huis. Tot op de dag van vandaag is het ze niet duidelijk of het huis veilig genoeg is om in te wonen.
De tekst gaat verder onder dit kader.
Wat is de versterkingsoperatie?
Al vanaf 2015 is er een versterkingsoperatie gaande in Groningen. Woningen die in het aardbevingsgebied liggen, lopen het risico om schade te ondervinden van een aardbeving, veroorzaakt door de eerdere gaswinning in het Groningenveld. Ook nu de gaswinning in het Groningerveld is gestopt, kunnen er nog aardbevingen plaatsvinden.
Niet alle huizen in het aardbevingsgebied zijn sterk genoeg en dus moeten ze versterkt worden tegen eventuele nieuwe bevingen. Wat er moet gebeuren verschilt per huis: denk aan aanpassingen aan de fundering, versteviging van de wanden of het dak. Soms wordt een huis volledig gesloopt en opnieuw opgebouwd. De Nationaal Coördinator Groningen (NCG) is verantwoordelijk voor de versterkingsoperatie: zij bepalen met behulp van ingehuurde bouwkundigen of een huis wel of niet veilig is en of het versterkt moet worden.
In december 2020 ontvingen de zussen een eerste rapport van de Nationaal Coördinator Groningen met een duidelijke conclusie: hun ouderlijk huis moet versterkt worden. Een bouwkundige heeft het huis geïnspecteerd en flinke gebreken gevonden. De binnenmuren, de gevel en de vloeren, het moet allemaal aangepakt worden. Er moet zelfs zoveel gebeuren dat er gedurende de werkzaamheden minimaal vier weken niemand in het huis mag wonen. De zussen bereiden hun vader, die op dat moment nog in het huis woont, voor op een tijdelijke verhuizing.
De buren besluiten ondertussen in bezwaar te gaan tegen het advies voor eigen hun huis. En omdat hun woningen aan elkaar vastzitten, wordt ook het ouderlijk huis van de zussen automatisch opnieuw beoordeeld. Er komt weer een bouwkundige langs voor een inspectie. Maar tot hun verbazing komt die tot een hele andere conclusie: het huis is veilig, er hoeft helemaal niets aan te gebeuren. “Het was opeens 180 graden anders. En alle gebreken die in het vorige rapport stonden, daar werd opeens niet meer over gesproken. Dan denk je toch: hoe kan dat nou?” Ook een duidelijke uitleg waarom deze conclusie volledig verschilt van de vorige, ontbreekt.
Veilige haven is weg
De zussen zijn stomverbaasd en gaan in bezwaar. Opnieuw huurt de NCG een bouwkundige in. “Er zijn in de afgelopen jaren denk ik wel tien constructeurs in het huis geweest”, verzucht Marinka. Het nieuwe rapport krijgen ze niet, maar na flink aandringen ontvangen ze wel een interne memo van de NCG. Wat er in staat is ontluisterend. “De woning kan onmogelijk de status ‘op norm’ verdienen.” Het huis is dus helemaal niet veilig om in te wonen, zo lijkt het.
Er worden in deze memo zelfs een aantal verregaande scenario’s geschetst, waaronder een versterking van het huis die naar schatting 350.000 euro gaat kosten of het slopen van de woning en nieuwbouw ervoor in de plaats zetten. “We kregen die interne analyse pas na heel lang aandringen. En dan denk je: zie je wel, we zijn toch niet gek”, stelt Marinka. Na moeizaam contact met de NCG wordt besloten dat er wéér een nieuwe bouwkundige komt, die deze opties wat beter gaat uitwerken: flink versterken of helemaal slopen. De zussen denken dan dat het einde van de inmiddels jarenlang slopende procedure in zicht is.
Maar dan valt enkele maanden later, eind 2024, het rapport van deze nieuwe bouwkundige op de mat. Slechts een paar A4’tjes, met als conclusie: het huis is volkomen veilig. Met geen woord wordt gerept over sloop of nieuwbouw. “Het is gewoon niet uit te leggen”, aldus Marinka. “Het kost heel veel energie en frustratie. En ze vergeten ook gewoon dat dit ons ouderlijk huis is waar we zijn opgegroeid, onze veilige haven.” Het heeft ook veel impact gehad op hun vader, die hen in de afgelopen jaren soms midden in de nacht huilend opbelde, met de rapporten in zijn handen.
Nuchtere Groningers strijden nog steeds
In februari 2023 werd de conclusie van de parlementaire enquête gepubliceerd. Er werd gesproken over ‘een ereschuld aan Groningen’. Financieel gewin is jarenlang boven het belang van de Groningers gegaan, was de conclusie, met rampzalige gevolgen voor hun veiligheid en gezondheid. De versterkingsoperatie wordt hierin omschreven als ‘zwalkend’, het moet milder, makkelijker en vooral: menselijker.
Voor Jessica en Marinka zijn dit alleen maar mooie woorden op papier, waar ze in de praktijk niets van merken. “Nuchtere Groningers zijn we, he?” zegt Marinka gekscherend. “Maar wij hebben hier ook echt wel slapeloze nachten van gehad en tranen om gelaten. Je voelt je zo machteloos. Onze vader is ziek, alle tijd die we hierin hebben gestoken hadden we liever aan hem besteed.” Toch geven de zussen niet op. Ze hebben nu een advocaat in de hand genomen die opnieuw bezwaar gaat maken. “De Groningers zouden niet meer hoeven moeten strijden”, zegt Jessica. “Maar we strijden nog steeds.”
NCG: de uitkomst staat vast
De Nationaal Coördinator Groningen laat in een reactie weten “dat het proces hier helaas niet goed is gegaan”. Toch staan ze nog steeds achter de laatste conclusie dat de woning veilig is. “Door de veelheid aan rapporten met tegenstrijdige uitkomsten, hebben we nog een keer alles opnieuw laten onderzoeken en berekenen. De uitkomst daarvan is dat de woning voldoende bestand is tegen aardbevingen. We gaan uit van de expertise van het laatste bureau, mede door de uitgebreide inspecties die zij hebben gedaan bij alle woningen in de buurt. De uitkomst kunnen we niet veranderen, maar we begrijpen het wantrouwen van de bewoners. Daarom gaan we graag met ze in gesprek over de situatie.”
Kijk de uitzending van Pointer over de versterkingsrapporten hieronder terug:
Deel jouw ervaring
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
Ontvang iedere week onze beste verhalen in je mailbox.
