Als jongeren eenmaal één schuld hebben, komen daar vaak snel nieuwe bij. Ruim een kwart van de jongeren (18-25 jaar) maakt op korte termijn een extra schuld, terwijl de oude nog niet altijd is afbetaald. Dat blijkt uit onderzoek van Pointer, dat navraag deed bij drie van de grootste gerechtsdeurwaarders in Nederland.
Onderzoeksprogramma Pointer (KRO-NCRV) vroeg incasso-en gerechtsdeurwaardersorganisaties GGN, Flanderijn en Syncasso hoe vaak de eerste schuld van een jongere leidt tot een stapeling van schulden. Gezamenlijk behandelen zij zo’n honderdduizend schuldendossiers van jongeren.
Uit de navraag blijkt dat ruim een kwart van de jongeren (28,6%), soms nog voordat de eerste schuld is afgelost, binnen twee jaar een extra schuld maakt. Bij schulden die ontstaan door het niet betalen van de zorgverzekering ligt dat percentage nog hoger. Voor bijna de helft van de jongeren (48,5%) betekenen betalingsproblemen rondom de zorgpremie het begin van een schuldenstapeling.
Zorgelijke cijfers
“Zorgelijke cijfers”, reageert Flanderijn-directeur Michel van Leeuwen op de bevindingen van Pointer. “Wanneer je schulden niet tijdig oplost kunnen die veel impact hebben op je latere toekomst. Denk aan het niet kunnen kopen van een huis maar ook aan stress en gezondheidsklachten.”
Ook GGN-directeur Arno Flanderijn is verontrust over de schuldenstapeling onder jongeren: “Dat de cijfers zo hoog zijn, is zorgelijk. Deze groep staat aan het begin van hun werkzame leven, zonder de juiste hulp is de financiële achterstand lastig in te lopen.”
Overvallen door het leven
Zo’n snelle stapeling van schulden overkwam Thalissa (26) uit Gouda. Op haar achttiende verjaardag stopte de reiskostenvergoeding die ze via jeugdzorg vergoed kreeg: “Ik zat op een school waar ik iedere dag best ver naartoe moest reizen. Plotseling moest ik de reiskosten zelf betalen. Maar ik had geen spaargeld, helemaal niks. Vlak daarna kwam daar ook nog de zorgverzekering bij. Die kan je dan ook niet betalen.”
“Jongeren schamen zich er vaak voor om over geldzorgen te praten. Dat moet beter bespreekbaar worden."
De schuldenstapeling werd Thalissa te veel, op het hoogtepunt bedroeg haar schuld 70.000 euro: “Eerst denk je: ik los het allemaal wel op. Maar de realiteit haalt je in, de kosten bleven maar komen. Op een gegeven moment ben ik echt het overzicht kwijtgeraakt. Ik werd overvallen door het leven.” Met hulp van de gemeente is ze inmiddels bijna uit de schulden: “Nu gaat het gelukkig goed, maar mijn leven heeft een paar jaar stilgestaan.”
Stijgende kosten, onzekere inkomens
De drie gerechtsdeurwaarders zien het aantal jongeren (18-25 jaar) met schulden al jaren stijgen. Volgens Syncasso-CEO Michaël Brouwer heeft dat een aantal oorzaken: “Veel jongeren hebben te maken met stijgende kosten van levensonderhoud, onzeker inkomen en soms gebrek aan financiële kennis. Daarnaast kunnen impulsaankopen en onvoldoende inzicht in hun financiële situatie ervoor zorgen dat ze in de problemen komen. Om hier meer over te leren zijn we samen met de Hogeschool van Amsterdam een onderzoek gestart naar waarom jongeren hun zorgpremie niet betalen.”
Schaamte is volgens Michel van Leeuwen (Flanderijn) een belangrijke reden waarom stapeling van schulden veel voorkomt: “Jongeren schamen zich er vaak voor om over geldzorgen te praten. Dat moet beter bespreekbaar worden. Ook de verleidingen van Buy Now, Pay Later-diensten spelen volgens hem een rol: “Door het gemak waarmee producten via methoden als Klarna en Riverty gekocht kunnen worden, werken jongeren met bestaande schulden zich verder in de problemen.”
Hij denkt dat een deel van de oplossing bij financiële educatie op scholen ligt: “Jongeren zijn vanaf 18 jaar volwassen en financieel verantwoordelijk, maar hebben vaak niet voldoende kennis over wat er op dat gebied van hen wordt verwacht.” Daarnaast moeten schuldeisers jongeren als een aparte doelgroep zien: “We zien bijvoorbeeld dat jongeren veel liever whatsappen dan bellen. Zorg dat je als schuldeiser hierop bent ingericht.”
Trek zo snel mogelijk aan de bel
Tot slot roept Van Leeuwen jongeren met betalingsachterstanden op om zo snel mogelijk contact op te nemen met de schuldeiser of het gerechtsdeurwaarderskantoor: “Vaak is een betalingsafspraak mogelijk of kun je geholpen worden richting passende hulp. Wanneer je dat niet doet is de kans groter dat er allerlei extra gerechtelijke en deurwaarderskosten bijkomen.”
Arno Flanderijn (GGN) ziet daarin ook een rol voor gemeenten weggelegd: “Jongeren moeten in een zo vroeg mogelijk stadium hulp op maat ontvangen. Niet alleen wanneer zij er zelf niet meer uitkomen, maar proactief bij de eerste schuld waarvoor wij worden ingeschakeld. Samenwerking met de gemeenten op het gebied van onder andere vroegsignalering is daarbij essentieel.”
Bekijk hieronder de uitzending van Pointer over jongeren en schulden:
Dossier Schuld
Eén op de elf huishoudens heeft problematische schulden. Dat heeft een grote impact op hun leven en het kost de maatschappij een flinke som geld. Tegelijkertijd lukt het niet goed om mensen in de schulden te helpen. Dat kan eerlijker. Daarom besteedt KRO-NCRV vanaf 21 augustus in meerdere programma’s aandacht aan het thema schulden.
Ontdek hier meer: kro-ncrv.nl/schuld
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
Ontvang iedere week onze beste verhalen in je mailbox.
