Sinds een paar jaar runt kinderarts Saskia Bouma haar eigen praktijk PositiefOverGewicht in de Bijlmer. Ze begeleidt kinderen met overgewicht en hun ouders naar een gezonde leefstijl. Dagelijks ziet ze de problemen van kinderen die te zwaar zijn. Hoe gaan deze kinderen hiermee om? Hoe reageert de buitenwereld? Welke worsteling ervaren de ouders? In dit blog vertelt ze ons over haar ervaringen in de spreekkamer.

Voor me zit een moeder die zich zorgen maakt over het gewicht van haar dochter Sophie. Ze is naar me doorverwezen door de huisarts. Sophie (15) zelf ziet het probleem niet, maar moeder wel: Sophie was altijd normaal geweest qua postuur en nu opeens werd ze veel te zwaar. Ze moest wel een onderliggende ziekte hebben, aldus de moeder.

Ik zie vaker kinderen zoals Sophie. Tijdens hun jongere jaren hebben ze een normaal gewicht en dan, aan het einde van de puberteit, worden ze flink te zwaar. We gingen in gesprek. Al snel bleek dat Sophie behalve haar huidige overgewicht kerngezond was en ook altijd was geweest. Mijn vraag was: wat is er veranderd in het leven van Sophie waardoor er een disbalans kon ontstaan tussen haar energie-inname en haar energieverbruik?

Stoppen met hockey

Sophie vertelde dat ze gestopt was met hockey en dat ze veel met haar vriendinnen op pad was. Ze gingen dan regelmatig naar de Starbucks of ergens anders wat snacken. Dat zijn al twee grote veranderingen die invloed hebben op je energiebalans. Daarnaast verandert er voor kinderen in de puberteit, en zeker voor meisjes, veel in het lichaam. De snelle lengtegroei stopt op een gegeven moment en ze krijgen meer vetafzetting op de heupen, de billen en de borsten. Dat is allemaal heel normaal, maar het is dan wel belangrijk om de energiebalans in de gaten te houden, anders stevent een kind af op overgewicht.

Het overkomt vaak kinderen die al een eetpatroon hadden van veel snoep en lekkere dingen. In hun jonge kinderjaren komen ze daar wel mee weg omdat ze veel spelen, sporten, actief zijn en ook nog veel energie nodig hebben om te groeien. Zo’n calorierijk eetpatroon wordt pas een probleem aan het einde van de puberteit. Sophie bleek nauwelijks groenten te eten en juist heel veel koolhydraten. Geen onderliggende ziekte voor Sophie dus, maar ze zal zichzelf wel een nieuwe eet- en beweegbalans moeten aanleren, om weer een gezond gewicht te kunnen bereiken.

Tieners groeien niet over overgewicht heen

Soms zijn ouders zich niet bewust van het overgewicht van hun kind. Er zijn immers heel veel kinderen in het straatbeeld die een beetje te zwaar zijn. ‘Dat komt wel goed als ze straks hard gaan groeien’, hoor ik vaak ouders zeggen. Dat kan in sommige gevallen ook wel, maar voor de kinderen met ernstig overgewicht geldt dat zeker niet. In ieder geval niet zonder dat er wordt gekeken naar de oorzaak van de disbalans bij het kind. Tieners groeien niet over overgewicht heen, is mijn ervaring. Het is eerder zo dat het erger wordt door de factoren die ook bij Sophie speelden: ze verliezen hun interesse in sporten, eten meer buiten de deur en ze groeien niet meer zo hard aan het einde van hun puberteit.

In Nederland hebben wij het geluk dat we het consultatiebureau hebben. Vaak wordt daar badinerend over gedaan, maar zij zien al vroeg wanneer een kind buiten de gemiddelde curves valt en kunnen samen met de ouders de energiebalans onderzoeken. Ouders kan ik alleen maar adviseren dit serieus te nemen, want als je blijft wachten op een groeispurt kom je meestal bedrogen uit.

Saskia Bouma is kinderarts en leefstijlcoach. Uit privacy-overwegingen zijn alle kinderen in dit blog geanonimiseerd.