“Ik wilde zo graag mijn problemen nu eens echt goed aanpakken”, zegt Liesbeth (28). Ze draait haar waterfles open, neemt snel een slok water en schroeft de dop vervolgens rap weer op. Ze oogt nerveus en vindt het ingewikkeld om over haar persoonlijke problemen te praten zegt ze. Op de vraag hoe het nu met haar gaat, klapt ze volledig dicht. Maar ze kan zich er nu eenmaal niet bij neerleggen dat ze zo lang moet wachten op de voor haar gewenste behandelplek. Dus vertelt ze haar verhaal.

Verhuisd
Liesbeth staat sinds juni vorig jaar op de wachtlijst voor een intensieve behandeling in een kliniek van Pro Persona. “Eerst in Nijmegen, waarvoor ik verhuisd was”, zegt ze. “Maar na een half jaar kreeg ik te horen dat ik naar het Centrum van Psychotherapie in Lunteren moest." Omdat de tweedaagse deeltijdbehandeling in Nijmegen gaat sluiten, komt Liesbeth op de wachtlijst voor het Centrum voor Psychotherapie in Lunteren te staan.

Een tegenvaller, maar ze gelooft in de intensieve behandeling. Juist een plek in de kliniek geeft haar hoop op beterschap, zo geeft ze aan. “Een intensieve behandeling in groepsverband werkt beter voor mij dan wanneer ik een keer per week therapie volg vanuit huis”, aldus Liesbeth.

Al eerder volgde Liesbeth zo’n intensief traject. Ze was tevreden over het resultaat en de aanpak destijds. “Ik hoefde het tijdens de rest van de week niet zelf uit te zoeken, dat vind ik juist lastig. Ik heb dat soort ambulante behandelingen al zo vaak geprobeerd.”

We spreken Liesbeth voor ons onderzoek naar de geestelijke gezondheidszorg en ontdekken dat er geen landelijk overzicht is van hoeveel behandelplekken er precies zijn in de geestelijke gezondheidszorg. En dat terwijl sommige specialistische klinieken de deuren sluiten of snijden in hun behandelaanbod. Zorginstellingen willen meer in gaan zetten op minder intensieve vormen van therapie. Maar de zorg is dat de druk op de wachtlijsten verder gaat toenemen.

Sinds de middelbareschooltijd heeft Liesbeth last van weinig zelfvertrouwen. Hoewel ze kampt met een laag zelfbeeld en last krijgt van angststoornissen, komt ze de middelbare school redelijk door. Ze gaat Diermanagement studeren, waarna ze haar docentbevoegdheid haalt. Ze droomt ervan om met dieren te werken, iets met blindengeleidehonden te doen of aan de slag te gaan op een zorgboerderij.

Maar als ze na het afronden van haar studie op zoek gaat naar een baan, loopt ze vast tijdens het solliciteren. Paniek- en angstaanvallen nemen haar in beslag, zelfs het vrijwilligerswerk wat ze doet om de tijd door te komen, gaat niet meer.

En nu zit Liesbeth thuis. “Ik zou zo graag verder willen gaan met mijn leven. En dat lukt nu niet, keer op keer."

Wanhoop
En dan hoort ze dat de kliniek in Lunteren, waarvoor ze op de wachtlijst staat, de deuren gaat sluiten.

De zorginstelling moet bezuinigen en wil meer inzetten op ambulante therapievormen, zo meldt de Raad van Bestuur. Want door meer in te zetten op ambulante therapievormen, hopen ze uiteindelijk ook meer cliënten te kunnen helpen.

Liesbeth heeft er weinig fiducie in. “Ik weet niet hoe ik nog vertrouwen moet hebben: in de GGZ in het algemeen, en omdat behandelingen te duur zouden zijn. Want dat is eigenlijk de reden waarom deze kliniek gesloten wordt”, zegt ze.

Afwijzing
De psychische problemen verergeren terwijl Liesbeth op de wachtlijst staat. En uiteindelijk krijgt ze van Pro Persona een contra-indicatie voor de intensieve behandeling. Iets wat ze totaal niet had verwacht, omdat ze juist doorgestuurd was door de zorgaanbieder naar deze kliniek in Lunteren. De behandeling zou te intensief zou zijn, en dat zou de kans op crises kunnen vergroten, staat in de afwijzingsbrief. Ambulant zou de meest geschikte behandeling voor haar zijn.

Intussen wordt Liesbeth niet helemaal aan haar lot overgelaten en krijgt ze wel enige vorm van hulp. Pro Persona biedt haar een andere vorm van therapie aan, waarmee ze in oktober waarschijnlijk mag beginnen: “Het is een wekelijkse sessie van 1,5 uur in groepsverband, daarnaast is er nog een individuele sessie”, licht ze toe. En hoewel iets beter is dan niets, zo vindt ze, heeft ze grote twijfels of het haar echt gaat helpen.

“Ik heb therapieën met deze intensiteit al vaak gedaan, ik weet niet goed hoe ik mezelf erin moet laten geloven dat het deze keer wel effect gaat hebben”, verzucht ze. “Zeker omdat de boodschap eerder voor mij is geweest: behandel je problemen op een intensieve manier.

Ondanks de teleurstellende berichten, blijft Liesbeth strijdbaar. Zo dient ze een klacht in bij het bestuur en de Inspectie Gezondheid en Jeugd, en stuurt ze een brief naar minister Helder van Langdurige Zorg en Sport waarin ze zich beklaagt over de lange wachttijd.

Second-opinion
Ook vraagt ze een second-opinion aan bij het Nijmeegse ziekenhuis Canisius Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ). De psychiater daar trekt een andere conclusie dan Pro Persona eerder deed. Volgens hem heeft er onvoldoende lengte gezeten in Liesbeths behandelingen tot nu. Hij adviseert een langdurige, intensievere deeltijdbehandeling.

Daarom staat Liesbeth inmiddels ook op de wachtlijst van Scelta in Nijmegen, een expertisecentrum voor de behandeling van persoonlijkheidsproblematiek. Ze wacht nog op een intakegesprek; de wachttijd daarvoor is al weer een aantal maanden.

“Er zijn een aantal organisaties die deze behandeling aanbieden, maar die zijn allemaal ver weg of afgenomen in aantallen. Of je kan er niet meer ‘s nachts verblijven, waardoor je wel in de buurt van de kliniek moet gaan wonen”, zegt Liesbeth.

“Ik zou mezelf heel graag bijeen pakken en zeggen: kom op. Maar dat heb ik al zo vaak gedaan, met zo weinig resultaat.” Ze neemt weer een slok, staart voor zich uit en zegt: “Ik weet niet goed hoe ik verder moet.”

Marc Verbraak, bestuurslid van Pro Persona reageert dat hij de teleurstelling goed begrijpt. "De sluiting van het Centrum voor Psychotherapie heeft gevolgen gehad voor onze cliënten, zeker ook voor cliënten die op het punt stonden te starten. We betreuren dit."

Verder geeft hij aan niet op situaties van een individuele cliënt in te kunnen gaan. "Wel kunnen we in het algemeen zeggen dat Pro Persona zich bij omstandigheden zoals hier inzet om cliënten een passende alternatieve behandeling aan te bieden. Dit is gebaseerd op het behandelaanbod dat wij kunnen bieden, passend bij de problematiek van de cliënten. Niet alle cliënten accepteren ons alternatieve aanbod. Ook zijn er cliënten die een behandeling geïndiceerd krijgen die wij niet (meer) kunnen bieden. In dat geval biedt Pro Persona waar nodig ondersteuning bij een passende doorverwijzing."