Rotterdam wil midden- en hogere inkomens aantrekken naar de stad of voorkomen dat ze wegtrekken. Het is een van de redenen waarom volkswijken zoals de Tweebosbuurt, op de schop gaan, woningen worden gesloopt en opnieuw gebouwd. Mensen met een kleinere portemonnee dreigen nu de rekening te moeten betalen. Ze hebben minder woonopties en in sommige gevallen staat hun woning de sloopkogel te wachten.

Ook verpleegkundigen, politieagenten en andere mensen met een middeninkomen dreigen tussen wal en schip te vallen, aldus Hochstenbach. Daarover sprak onze presentator Teun van de Keuken met sociaal geograaf Cody Hochstenbach, die onderzoek doet naar het woonbeleid van grote steden als Amsterdam en Rotterdam.

Als je kijkt naar Amsterdam en Rotterdam, wat is dan het grote verschil?

“Je ziet dat beide steden in de afgelopen jaren een soortgelijk beleid voerden. Zowel in Amsterdam als Rotterdam zijn sociale huurwoningen verkocht of gesloopt. Maar waar je ziet dat Amsterdam nu op de rem trapt, gaat Rotterdam gewoon door met het verkopen en slopen van sociale huurwoningen en het bouwen van veel duurdere koopwoningen. Dus Rotterdam geeft eigenlijk nog steeds gas.”

En dan worden arme mensen weggestuurd?

“Nou, de bewoners mogen meestal blijven waar ze wonen tenzij hun woning wordt gesloopt. Maar het wordt voor nieuwe mensen met een laag inkomen veel moeilijker om nog een woning in die buurt te vinden of sowieso in de stad. Het is het beleid van Rotterdam om arme wijken voor mensen met een hoger inkomen aantrekkelijk te maken.”

Ja, maar dat is toch ook mooi? Want dan krijg je wijken met lagere en hogere inkomens.

“Ja, op zich is het mengen – dat er mensen met verschillende achtergronden in een buurt wonen – een heel mooi ideaal. Tegelijkertijd zie je dat het doorschiet, omdat die wijken dan vooral toegankelijk worden voor mensen met een hoger inkomen. Daarnaast weten we dat als gevolg van dit beleid in de gemeente Rotterdam, er tussen 2002 en 2017 30.000 corporatiewoningen zijn verdwenen. Dat is een ongelooflijke afname in een kort tijdsbestek. Dit laat zien dat er veel minder plek is voor mensen met een laag inkomen.”

Waar moeten de mensen met een kleinere beurs dan naartoe?

“Dat is de vraag. Je ziet dat ze er verschillend op reageren. Wat Rotterdam eigenlijk zegt: misschien moeten jullie maar eens een keer gaan kijken in de regiogemeenten, dus buiten de stad.”

Dus ze willen mensen met een lager inkomen eigenlijk de stad uit hebben?

“Ja, daar komt het bot gezegd wel op neer. Je zou kunnen zeggen dat Rotterdam baalt van haar eigen arme inwoners.”

Rotterdam zegt juist: we willen juist meer plek creëren voor mensen met middeninkomens.

“Zeker, dat lijkt mij een mooie ambitie. Maar het feit dat dit ten koste gaat van mensen met een lager inkomen, is wrang. In Rotterdam is nog genoeg plek om te verdichten (dat er meer woningen op hetzelfde oppervlak worden gebouwd, red.) zonder dat dat ten koste gaat van mensen met een lager inkomen.”

Is Rotterdam nog wel een stad voor iedereen?

“Steeds minder. Er wordt expliciet gekozen voor mensen die het al goed hebben. En ik denk dat je als overheid ook de plicht hebt om te gaan voor de mensen die het moeilijk hebben.”

Volgens Rotterdam zitten de middeninkomens ook krap op de woningmarkt.

“De middeninkomens hebben het zeker lastig. Maar als je kijkt naar de bouwplannen van de gemeente Rotterdam, dan zie je dat ze 50 procent van alle nieuwbouw willen realiseren in het dure segment met huren vanaf duizend euro per maand. Dat is simpelweg onbetaalbaar voor middeninkomens. Een verpleegkundige of politieagent kan dit niet betalen op basis van zijn inkomen. Waar de middeninkomens behoefte aan hebben, net als die lage inkomens, is een werkelijk betaalbare huurwoning. En dat zijn nou net de huurwoningen die afgelopen jaren en masse zijn verkocht en gesloopt.”

Dus dat is niet de oplossing?

“Nee, het woonbeleid dat Rotterdam voert voor middeninkomens vind ik echt pleisterplakken. Het helpt niet.”

Wat moet er dan gebeuren?

“De sociale huursector is ooit gebouwd voor een brede doelgroep. Lage inkomens mochten in een sociale huurwoning, maar ook de mensen met een middeninkomen. Nederland werd echt geroemd vanwege dit volkshuisvestingsbeleid. We kunnen nu gewoon weer de keuze maken om daarvoor te gaan. Volgens mij is dat de meest structurele oplossing: betaalbare huurwoningen realiseren, ook voor mensen met een middeninkomen.”

Wat betekent dat dan?

“Dat betekent dat de inkomensgrens, dus het maximale inkomen waarmee je een sociale huurwoning mag huren (720 euro per maand, red.), weer hoger moet worden. Die is nu heel laag gezet. En dat betekent dat je de voorraad ook moet uitbreiden.”

Dus Rotterdam moet meer sociale huurwoningen bouwen?

“Ja, meer sociale huurwoningen die dus ook voor mensen met een middeninkomen beschikbaar zijn.”

Het is ook begrijpelijk dat Rotterdam dit doet, er zijn hier veel achterstandswijken, er is veel armoede in sommige buurten. Dit is een manier om dat aan te pakken.

“Als je de lage inkomens simpelweg wegjaagt uit de buurt, komen ze in een andere, arme buurt terecht. En dan heb je gewoon een nieuwe armoedeconcentratie. Dus in plaats van de armoede op te lossen, verschuif je de problemen. Wat ook opvallend is: het mengen van buurten begint altijd bij de onderkant. Dus ze mengen nooit de rijke buurten, terwijl we weten dat die wijken het sterkst gesegregeerd zijn.”

Dus je zegt: neem een rijke buurt en reserveer daar woningen voor mensen met een lager inkomen in plaats van dat je de rijke mensen de arme buurten inbrengt.

“Ja, dat zou een rechtvaardig mengingsbeleid zijn. Ik vind mengen een heel mooi ideaal , maar wat op dit moment gebeurt, is dat de rekening komt te liggen bij de laagste inkomens. Er zijn minder woonopties, hun woningen gaan tegen de vlakte. Wat hebben zij eraan als hun woningen gesloopt worden?”