Directeur Frans Sier en adjunct-directeur Astrid Brugman zijn het eens: de psycholances kunnen in Assen heel succesvol zijn, maar in een grote en drukke stad als Amsterdam werkt het niet. In 2017 en 2018 reden er speciale psycholances in de hoofdstad rond, maar inmiddels regelt Ambulance Amsterdam deze zorg op een andere manier.

Politie niet meer verantwoordelijk

De psycholance werd gezien als de oplossing voor het vervoer van verwarde personen. Al in 2016 vertelde toenmalig korpschef Pieter-Jaap Aalbersberg in onze uitzending dat de politie niet meer verantwoordelijk moest zijn voor deze groep mensen. Het nam voor de politie erg veel tijd in beslag, en bovendien was de politie niet in staat hen passende hulp te bieden, aldus Aalbersberg. ‘Dit is een patiënt en daar moet een hulpverlener bij komen en niet de politie,’ aldus Aalbersberg destijds.

Daar was de psycholance. Met GGZ-medewerkers aan boord zou die het werk van de politie kunnen overnemen, en de mensen meteen vanaf de ophaallocatie kunnen helpen. Pilots met de psycholance werden op verschillende plekken in Nederland opgezet, waaronder in Assen en Amsterdam.

In Amsterdam was er bij de start van de pilot één wagen beschikbaar, later twee. ‘We werkten met drie fulltime sociaal psychiatrisch verpleegkundigen, gedetacheerd vanuit Arkin, een Amsterdamse GGZ instelling,’ aldus hoofd operatie Brugman.

Niet in Amsterdam

Hoewel de test met de psycholance in Assen goed lijkt te werken, bleek dit in Amsterdam niet het geval. ‘We waren werkzaam in een heel groot gebied, en we kregen te veel meldingen op plekken die ver uit elkaar liggen. Met twee voertuigen zorgde dat ervoor dat de wachttijden op de psycholance behoorlijk opliepen. Dat kan niet bij een acute melding, we konden niet 24 uur per dag patiënten van goede zorg voorzien,’ aldus directeur Frans Sier.

En meerdere psycholances inzetten blijkt niet eenvoudig volgens Sier. ‘We werkten met personeel vanuit de GGZ. Psychiatrisch verpleegkundigen zijn schaars, zeker in de stad, en voor GGZ-instellingen moeilijk te vinden, die konden dus niet makkelijk meer personeel uitbesteden aan de psycholance.’

‘Grote stap vooruit’

En er is nog een complicerende factor in de hoofdstad volgens Brugman: ‘In Amsterdam hebben we met een hele grote en diverse groep mensen te maken. Niet iedereen hoort uiteindelijk in de psychiatrie thuis, maar we hebben ook te maken met mensen waarbij de verwardheid een lichamelijke oorzaak heeft, of bijvoorbeeld verwarde toeristen door drugsgebruik,’ vertelt Brugman.

Directeur Frans Sier vertelt dat Ambulance Amsterdam daarom eind 2018 heeft besloten om het roer om te gooien. ‘We wilden een grote stap vooruit nemen, zodat we echt iedereen konden helpen. Daarom hebben we besloten om te stoppen met de psycholances en nu iédere medewerker, dus alle 400 chauffeurs en verpleegkundigen, een opleidingsmodule psychiatrie te laten volgen. De bemanning van al onze voertuigen is inmiddels 24/7 bevoegd en bekwaam om verwarde personen en psychiatrische patiënten ambulancezorg te geven.’ Exacte cijfers heeft de ambulancedienst niet, maar ze stelt over het algemeen nu binnen 30 minuten bij een verwarde patiënt aanwezig te kunnen zijn.

Niet alles werkt overal

Staatssecretaris Blokhuis van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft verschillende pilots in gang gezet waarbij lokale ambulancediensten zelf konden invullen hoe zij de hulp voor verwarde mensen wilden vormgeven. In een recente Kamerbrief liet de staatssecretaris weten het vervoer standaard onder te willen brengen bij de ambulancediensten.

Sier benadrukt dat een succesvolle manier van aanpak verschilt per regio en vindt dat daar ruimte voor moet blijven. ‘Wat in Assen werkt kan in Amsterdam niet werken. En het vormgeven van het vervoer voor deze groep mensen blijft erg complex. We zijn trots op onze manier van vervoer, maar tegelijkertijd hebben we wekelijks overleg met partners zoals de GGZ-instellingen en de politie, en zien we dat er elke week nog wel iets misgaat. De moeilijkheid zit hem niet alleen in het vervoer, maar ook in waar je de patiënt naartoe brengt. Iemand met een lichamelijk probleem breng je naar een ziekenhuis, maar bij de complexe problematiek van personen die verward gedrag vertonen ligt dat ingewikkelder. Daar is niet altijd een plek beschikbaar waar je ze 24/7 naartoe kan brengen.’