Nederland telt kilometers aan wandel- en fietspaden die zijn aangelegd met bouwafval, ook wel menggranulaat genoemd. Hierin zit plastic en ander afval: verfkwasten, stopcontactdozen en bureaustoelwieltjes, inwoners van Altena kwamen het allemaal tegen. Roland van Vugt, wethouder afval, grondstoffen en duurzaamheid schrikt behoorlijk wanneer hij dit bouwafval zelf ook ziet liggen in het groenrijke doorstroomgebied Noorwaard grenzend aan Nationaal Park De Biesbosch.

Doorn in het oog
En hij is niet de enige. “Een bewoner zei tegen me: ‘Ik ben elk weekend bezig om zwerfafval te rapen en nu zie ik dat paden vol liggen met plastic bouwafval’.” Zelf gaat Van Vugt wel eens mee met de zwerfafvalpakkers om afval te rapen. Met zijn zoon is hij geregeld op pad geweest om plastic te verzamelen.

Het is dan ook een doorn in het oog van de wethouder dat juist de paden in zijn gemeente vol liggen met troep, omdat er bewust gekozen is om verontreinigd bouwafval te gebruiken om paden en dijken te verstevigen. Maar het is legaal. Menggranulaat mag maximaal 1 procent vervuiling bevatten. “Dat klinkt misschien niet veel”, zegt Van Vugt, “maar plastic weegt bijna niets en dan kan het (menggranulaat, red.) alsnog een heleboel kunststof bevatten.”

Tegenstrijdig
De CDA-wethouder vindt het “tranentrekkend veel” en besluit om een brief te sturen naar Den Haag, ondertekend met andere ‘vaders en moeders’ uit de gemeente. Aan de vaste Kamercommissie Infrastructuur verzoeken ze de 1 procentnorm, die is opgenomen in de Regeling bodemkwaliteit, te reduceren zodat er minder plasticafval in de natuur terechtkomt.

“Diezelfde overheid roept haar burgers op tot goed gedrag: energie besparen, afval scheiden, zwerfafval produceren: allemaal onder de noemer van een goed milieu begint bij jezelf.” Dat je dan als overheid toelaat dat er via vervuild bouwpuin plastic in de natuur terechtkomt, vindt hij ronduit tegenstrijdig. Het is daarom aan Den Haag om nu met strengere maatregelen te komen, aldus Van Vugt.

Want niet alleen de paden in natuurgebied Noordwaar liggen er vol mee. Omdat het getijdegebied regelmatig overstroomt, komt dat plastic ook in de Maas en de Waal terecht en uiteindelijk kan het de Noordzee instromen.

Hier was het het Waterschap Rivierenland dat ervoor koos om menggranulaat te gebruiken in de Noordwaar, maar andere waterschappen, gemeenten, provincies alsook Rijkswaterstaat zetten het eveneens in als funderingslaag voor wegen en paden. Uit een eerdere tv-uitzending van Pointer blijkt dat ook Staatsbosbeheer menggranulaat gebruikt in groen- en natuurgebieden. De natuurbeheerder kwam een aantal maanden na de uitzending met de boodschap over te stappen naar een schonere variant.

Stoeptegels
Of ook de overheid de schonere variant als regel gaat opnemen, is nog onbekend. Van Vugt wacht er niet langer op, maar neemt zelf het initiatief. Hij is een pilot begonnen voor het maken van schoner granulaat. Van Vugt gaat klinkers en stoeptegels van wegen en trottoirs uit de gemeente die ze vernieuwen, hergebruiken. “Het is gek dat we stoeptegels die we niet meer willen laten afvoeren, terwijl we menggranulaat voor onze paden hier naartoe moeten slepen.”

En zo kwam Van Vugt op het idee om de oude tegels en klinkers te laten fijnmalen tot puin, en her te gebruiken om wandelpaden en dijken mee te verstevigen. “Dat is veel schoner dan menggranulaat, en je bespaart heel wat kilometers transport.”

Inmiddels heeft hij een puinbreker in Altena gevonden die meewerkt. Omdat de productie nu nog kleinschalig is, rijst de vraag of het spul niet veel duurder gaat worden. Dat is volgens Van Vugt niet het geval. “Omdat je minder vervoer hebt, hoeft de totaalsom niet veel hoger uit te vallen”, reageert hij. “Het is dus niet per se duurder, en je hebt de zekerheid dat je over schoon materiaal beschikt. Dat is ook wat waard.” 

Onze tv-uitzending over wandelpaden in de natuur die zijn aangelegd met plastic is zondagavond 6 november te zien op NPO 2.