Binnen een jaar wordt gemeten of Tata zich ook aan de verscherpte normen houdt. Dat gebeurt via twee onafhankelijke onderzoeken van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) naar neergedaald stof in de omgeving van het bedrijf, schrijft demissionair staatssecretaris Van Weyenberg van Infrastructuur en Waterstaat aan de Tweede Kamer.

Pointer besteedt al sinds 2018 aandacht aan de overlast van de staalfabriek bij IJmuiden, hieronder een overzicht van toen tot nu.

9 december 2018

Zorgen

Er is na aanhoudende klachten van omwonenden over de ‘zwarte glitterwolken’ door de fabriek zelf al onderzoek gedaan naar de samenstelling van deze uitstoot. En is gekeken naar de mogelijke gevaren voor omwonenden. Maar die uitkomsten en de daarbij geleverde adviezen stellen veel bewoners allerminst gerust.

13 december 2018

Metingen

Om tegemoet te komen aan dat gevoel en om meer te weten te komen over het neerdalende stof, heeft de provincie Noord-Holland bij mensen in de tuin meetinstallaties neergezet. “We werken goed samen met Tata Steel. Maar het toezien op het naleven van de regels en het beschermen van de volksgezondheid is vooral een overheidstaak”, aldus toenmalig provinciebestuurder Adnan Tekin (PvdA) die als gedeputeerde verantwoordelijk was.

Naast de metingen van de provincie, onderzoekt het RIVM of de uitstoot op lange termijn schadelijk is en geeft de GGD huis-, tuin- en keukenadviezen over wat burgers moeten doen. En om het nog ingewikkelder te maken is er dan nog de omgevingsdienst: een onderdeel van de provincie dat gaat over vergunningen voor bedrijven, dat moet controleren of alle regels worden nageleefd door Tata Steel.

18 december 2018

Normen

“Als Tata Steel Europese normen overschrijdt, worden vergunningen aangepast. De Inspectie Leefomgeving en Transport gaat daar nu zelfs tegen in beroep. Je kunt je afvragen waarom zo'n vergunning zo gemakkelijk verleend is. Is het soms de dreiging dat het bedrijf hier wegtrekt?” aldus Wijk aan Zee-inwoner Sanne Walvisch. “En omwonenden zijn de dupe. Normen zijn onduidelijk, worden aangepast of worden ‘net’ gehaald. Of het nu om fijnstof gaat, of andere milieunormen, zoals geluidsoverlast. En het dorp wordt gesust met wasbonnen (om stoffige ramen en auto’s te wassen, red.) en informatieavonden waarin vervolgonderzoek naar de gezondheidseffecten wordt aangekondigd.”

15 januari 2019

Grafietregens

De grafietregens die neerdalen in het gebied rond de staalfabriek, ontstaan door een verandering in de samenstelling van de grondstoffen die Tata Steel gebruikt. Een aantal jaar geleden is het proces gewijzigd om geuroverlast tegen te gaan. Maar bij de nieuwe manier van verwerken blijkt soms stofuitstoot te ontstaan, die bij zuidenwind richting Wijk aan Zee waait. Ook bij het kiepen en verwerken van de zogenoemde slakken komt stof vrij. Dat wordt in opdracht van Tata Steel op het terrein uitgevoerd door het bedrijf Harsco. Slak is een nevenproduct dat vrijkomt bij de productie van ruwijzer en staal.

De grafietregens zorgen voor een stroom aan klachten vanuit het dorp. Bij velen van hen is het vertrouwen weg dat er snel een oplossing komt voor de overlast. En daarnaast zijn er bij sommige bewoners ook vragen over de handhaving door de provincie.

22 januari 2019

Kan Nederland zonder Tata Steel?

De enige overgebleven staalfabriek van Nederland, de oude hoogovens en ‘trots van Noord-Holland’ Tata Steel, heeft een omzet van ongeveer 5 miljard euro. Het is daarmee een top 40-bedrijf in Nederland. Er werken 9000 mensen voor het bedrijf. Indirect wordt geschat dat nog eens 18.000 mensen hun boterham kunnen verdienen dankzij Tata Steel. Veel mensen reageren daarom ook heftig afkeurend als de vraag gesteld wordt of we ook zonder het bedrijf kunnen. Maar niet iedereen.

5 februari 2019

Dat sommige omwonenden de fabriek liever zien vertrekken uit de regio lijkt Vincent Vlaar, eigenaar van Car Cleaning Centre, niet haalbaar. “Dan hebben we denk ik een heel groot economisch probleem hier. Noord-Holland is afhankelijk van Tata Steel.” En bovendien hadden die mensen volgens Vlaar iets beter op moeten letten: “Je komt drie keer langs Tata voordat je in Wijk aan Zee bent, ik denk dan ook: zoiets had je kunnen weten. Ik heb er zelf heel bewust voor gekozen om in de buurt van Tata te gaan wonen, die fabriek staat er al honderd jaar.”

13 februari 2019

Ziek

Worden omwonenden ziek van de uitstoot van grafiet van Tata Steel in IJmuiden? Huisartsen in de regio IJmond maken zich zorgen over de gezondheid van de inwoners. Een huisarts uit Wijk aan Zee schrijft een brief naar de burgemeester om zijn zorgen te uiten. Luc Verkouteren, huisarts in IJmuiden vindt dat er nu snel gedegen onderzoek gedaan moet worden naar de gezondheid. “Ik denk dat de tijd van touwtrekken en afremmen nu wel een beetje voorbij moet zijn.”

ReportersNL

In de ReportersNL-rubriek op NPO Radio 1, waarin we wekelijks aandacht besteden aan regionale onderzoeksjournalistiek van onze mediapartners, hebben we verschillende keren Tata-watcher Bart Vuijk in de uitzending te gast gehad. Op 23 mei 2022 ontving hij de prestigieuze journalistieke prijs De Tegel in de categorie Regio/Lokaal: Bart Vuijk, David tegen Goliath: onderzoeksverhalen over Tata Steel.

14 juli 2019

Looduitstoot

Niet alleen het fijnstof zorgt voor overlast voor de bewoners, ook lood vormt een probleem. De helft van de looduitstoot in Nederland blijkt afkomstig van Tata Steel. Dat ontdekt Tata-watcher Bart Vuijk van het Noord-Hollands Dagblad in juli 2019. De inwoners van Wijk aan Zee Lopen gevaar, want het gaat om ongezonde hoeveelheden lood. Lood kan gevaar voor de gezondheid van jonge kinderen opleveren.

In de vergunning van Tata staat dat de fabriek 28.000 kilo lood mag uitstoten, drie keer zoveel als ze nu doen. Het is de vraag of en wanneer deze vergunning wordt aangepast.

21 juni 2020

GGD-rapport longkanker

Een nieuw onderzoek van de GGD stelt de omwonenden allerminst gerust. Het rapport maakt melding van een relatief hoog aantal gevallen van longkanker in de regio. In conceptversies van dat rapport werd verwezen naar de staalfabriek als mogelijke oorzaak, maar in de definitieve versie is die verwijzing geschrapt. Bewoners verdenken de GGD ervan gevoelig te zijn voor de lobby van de staalgigant. Alleen al in 2019 waren er 1775 milieuovertredingen op het terrein van Tata en niet één daarvan werd bestraft.

25 oktober 2020

Vervolging

Twee jaar na het incident met de grafietregens gaat het Openbaar Ministerie Tata Steel vervolgen vanwege overtreding van de milieuregels. Ook de op het Tata-terrein gevestigde slakverwerker Harsco moet zich verantwoorden voor de grafietregens, die voor ongerustheid zorgen. Opmerkelijk omdat de strafrechter nooit eerder in beeld is geweest, zegt Bart Vuijk.

11 december 2020

Staalfabriek Tata Steel zorgt voor onrust

Inwoners van het dorpje Wijk aan Zee ondervinden al jaren veel last van de zogenoemde grafietregens. In het ruim tweeduizend inwoners tellende dorpje is daarom veel onrust over de gezondheidseffecten van de uitstoot van de fabriek. De grafietregens zorgen voor een stroom aan klachten vanuit het dorp. Er zijn vragen over de handhaving door lokale overheden. Is het wel mogelijk om verantwoord en schoon staal te maken in bewoond gebied? Kan de overheid de veiligheid van omwonenden garanderen? Een jaar geleden ging Teun van de Keuken hierover in gesprek met bezorgde inwoners, de staalfabriek en lokale politici.

Bekijk hieronder onze televisie uitzending over dit onderwerp:

7 februari 2021

Massaclaim

Tientallen omwonenden van Tata Steel gaan de staalfabriek aanklagen voor het schaden van de gezondheid. Strafpleiter Bénédicte Ficq gaat namens hen aangifte doen. Maar dat zijn niet de enige juridische problemen voor Tata Steel, de fabriek kan nog meer claims verwachten.

De massaclaim, waarbij ongeveer honderd mensen zich hebben aangesloten, is bedoeld om van Tata Steel een schadevergoeding te krijgen voor de geleden gezondheidsschade. Mocht de aangifte van Ficq succes boeken dan betekent dit ook dat de massaclaim een grotere kans van slagen heeft, zegt journalist Bart Vuijk van het Noord-Hollands Dagblad. Te gast in onze radio-uitzending is ook advocaat Leonard Böhmer over de juridische gevechten van Tata Steel.

5 september 2021

RIVM-rapport

Het RIVM publiceert een nieuw rapport met schokkende cijfers. Kinderen die onder de rook van de staalfabriek opgroeien hebben te maken met tot wel 30 keer meer lood en 35 keer meer kankerverwekkende PAK’s dan kinderen elders. De gezondheidsrisico’s zijn flink en voor het eerst is er in onderzoek een direct verband tussen gezondheidsschade en Tata Steel gelegd. Toch is nog niet alle schade in beeld.

Wat betekent dit rapport voor de toekomst van de staalfabriek?

6 februari 2022

Rechtzaken stapelen zich op

De rechtszaken rond Tata Steel en onderaannemer Harsco stapelen zich op. Deze week moest Harsco zich verantwoorden in de rechtbank voor de beruchte grafietregens in Wijk aan Zee. Die grafietregens zorgde voor veel onrust in de omgeving. Dat Harsco zich moet verantwoorden voor de grafietregens is niet de enige strafzaak rond Tata Steel, deze week liep de teller op tot zeven strafzaken. Want er komt ook strafvervolging na aanleiding van de massa-aangifte van 800 mensen. Dat is vrij uniek, leidinggevenden kunnen daadwerkelijk in de gevangenis belanden.

10 april 2022

Wijk aan Zee is nog lang niet van Tata-hinder af

In de onlangs gepubliceerde top 100 van stikstofuitstoters staat de staalfabriek Tata Steel bovenaan. De uitstoot van verschillende stoffen bij Tata moet omlaag en daarom moet de fabriek maatregelen nemen. Maar minder produceren wil de fabriek niet, verhuizen evenmin, dus daarom wil de staalreus naast de huidige fabriek een nieuwe fabriek bouwen die deels gaat werken op waterstof. De bewoners zijn bezorgd over de overlast die dat gaat veroorzaken en hoe is het gesteld met de inspraak van burgers op de vergunning aanvragen? Tata-watcher Bart Vuijk van het Noordhollands Dagblad is te gast in ReportersNL.

23 oktober 2022

Meten met twee maten

Wil je als bewoner van Wijk aan Zee je huis verbouwen, dan stuit je op allerlei milieumaatregelen en onderzoeken die je moet doen om de stikstofuitstoot tegen te gaan. Maar voor buurman Tata Steel gelden die maatregelen niet. Hoe zit dat?

Stand van zaken

De uitstoot van lood door Tata Steel moet eind 2023 met 70 procent verminderd zijn ten opzichte van 2019. Eerder stond dit voor 2025 gepland. En begin volgend jaar moet de uitstoot van PAK's al met 50 procent verminderd zijn in plaats van 30 procent.

Om deze en meer doelen te behalen, worden onder meer vergunningen aangescherpt. Ook worden vaker metingen verricht om vast te stellen dat Tata zich aan de doelen houdt. Waar mogelijk worden de maatregelen verplicht, zegt het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.

De gezondheidsrisico’s voor omwonenden van Tata Steel moeten omlaag. Daarom komt het ministerie samen met provincie Noord-Holland met een plan van aanpak. Kern van het plan is het aanscherpen van vergunningen, de vervuiling sneller en meer omlaag brengen en beloftes van Tata Steel om minder schadelijke stoffen uit te stoten zoveel mogelijk omzetten naar verplichte maatregelen. Om te toetsen of de verbeteringen daadwerkelijk gerealiseerd zijn, volgen in 2022 twee onafhankelijke onderzoeken naar neergedaald stof in de leefomgeving door het RIVM.